فروختن طلا بدون اجازه شوهردر طول زندگی مشترک، معمولاً زوجین هدایایی را برای یکدیگر تهیه و به همدیگر می‌دهند. یکی از هدایایی که عمدتاً از سوی شوهر به همسرش اعطا می‌شود، طلا است. البته، طلاهایی که در طول زندگی مشترک به زن داده می‌شود، همواره به عنوان هدیه نیست و ممکن است به دلایل دیگری نیز در اختیار او قرار گیرد.
زمانی که بحث استفاده زن از طلا مطرح است، معمولاً مشکلی وجود ندارد. اما مشکل زمانی آغاز می‌شود که به دلیل اختلافات میان زوجین یا حتی بدون وجود این اختلافات، زن تصمیم به فروش طلا بگیرد و شوهر با این تصمیم مخالف باشد یا ادعا کند که طلاها به عنوان مهریه یا نفقه به زن داده شده‌اند. در این شرایط، تعیین آثار و عواقب عمل زن در فروش طلا و امکان استرداد آن بستگی به نوع رابطه حقوقی زن و شوهر در خصوص اعطای طلا دارد.
زن می‌تواند بدون اجازه شوهر طلای خود را بفروشد
حالت اول: اگر طلاها متعلق به زن باشند و او آن‌ها را از خانه پدری به منزل مشترک آورده باشد، پاسخ به سوال این است که بله، زن می‌تواند بدون اجازه شوهر طلای خود را بفروشد. در نظام حقوقی کشور ما، به‌جز موارد استثنایی، اموال زن و شوهر مستقل از یکدیگر هستند و هر یک می‌تواند به دارایی خود دسترسی داشته باشد.
حالت دوم: اگر طلاها متعلق به زن نبوده و او آن‌ها را از خانه پدری خود به منزل مشترک نیاورده باشد، باید فرض‌های مختلف را از یکدیگر تفکیک کرد:
اگر شوهر طلاهایی را در خانه نگه‌داری کند و به همسرش اجازه دهد از آن‌ها استفاده کند، اما مالکیت را به او منتقل نکند، در این حالت، زن مالک طلا نیست و نمی‌تواند بدون اجازه شوهر آن‌ها را بفروشد.در حالت دیگر، اگر طلا به عنوان هدیه (هبه) از سوی شوهر به زن داده شده باشد، زن به مالکیت طلا دست یافته و می‌تواند هر زمان که بخواهد آن‌ها را بفروشد.
حالت سوم: این است که شوهر طلاها را در منزل نگه‌داری کرده و نه آن‌ها را به همسر خود هبه کرده و نه اجازه استفاده از آن‌ها را به او داده است. در این حالت، زن مالک طلا نیست و حق فروش آن را ندارد.
یا طلا جزء مهریه یا نفقه محسوب می شود؟
در حالتی که شوهر صرفاً اذن (اجازه) استفاده از طلا را به همسر خود داده باشد، از آنجا که طلا در دست زن به عنوان امانت محسوب می‌شود، از نظر اصول حقوقی، فروش طلا بدون اجازه شوهر توسط زن مصداق جرم خیانت در امانت است. بنابراین، شوهر می‌تواند برای طرح دعوای کیفری خیانت در امانت و استرداد طلای داده‌شده از همسر خود اقدام کند.
با این حال، لازم به ذکر است که هرچند از نظر حقوقی، عمل زن به عنوان خیانت در امانت شناخته می‌شود، اما در عمل، دادگاه‌های کیفری در رابطه با جرم خیانت در امانت میان زوجین سخت‌گیری بیشتری دارند و به آسانی حکم صادر نمی‌کنند.
در حالت دوم، زمانی که طلا یا طلاجات به زن به‌عنوان هبه (هدیه) داده می‌شود، چون زن مالک طلاست، فروختن آن بدون اجازه شوهر برای او مجاز است و عواقب خاصی متوجه او نخواهد بود. با این وجود، براساس قانون مدنی، در فرض هبه، شوهر در برخی شرایط می‌تواند برای رجوع از هبه و پس‌گرفتن طلا اقدام کند. بنابراین، بررسی این حالت (رجوع از هبه) ضروری است.
به طور کلی، هنگامی که شوهر مالی را به همسر خود هبه می‌کند، می‌تواند هر زمان که خواست برای رجوع از هبه و پس‌گرفتن آن اقدام کند.
اما این رجوع در برخی شرایط ممکن نیست، از جمله:
1. اگر هبه معوض بوده و زن در ازای طلا، مالی را به شوهر داده باشد.
2. اگر زن طلا را فروخته یا مالکیت آن را به شخص دیگری منتقل کرده باشد.
3. اگر تغییرات خاصی در طلا ایجاد شده باشد، به‌طوری‌که دیگر آن طلا سابق نیست (مانند تبدیل انگشتر طلا به گردنبند).
حال اگر هیچ‌یک از فرض‌های فوق وجود نداشته باشد و شوهر حق رجوع از هبه را داشته باشد و برای پس‌گرفتن طلا از همسر خود اقدام کند، اگر زن در این حالت برای فروش طلا اقدام کرده باشد، آثار و عواقب فروش آن بدون اجازه شوهر به این صورت خواهد بود که مرد می‌تواند برای استرداد طلا از همسر خود دادخواست دهد و در صورت عدم استرداد، قیمت و ارزش آن را از همسرش دریافت کند.
در حالت سوم، اگر شوهر طلا یا طلاجاتی را در منزل نگه‌داری کند و حتی حق استفاده از آن را به همسر خود ندهد، چنانچه زن بدون اطلاع و اجازه شوهر برای فروش آن اقدام کند، عواقب فروش طلا بدون اجازه شوهر برای زن متفاوت و احتمالاً بسیار شدیدتر خواهد بود.
در این حالت، اقدام زن برای برداشتن طلا و فروش آن بدون اذن شوهر، می‌تواند مصداق جرم سرقت محسوب شود و مجازات‌های شدید مرتبط با انواع سرقت در مورد او قابل اجرا خواهد بود.
نکته‌ای که باید در این مورد به آن توجه کرد این است که هرچند از نظر حقوقی، عمل زن در فروش طلا بدون اجازه شوهر می‌تواند به عنوان سرقت شناخته شود و مجازات‌های مربوط به سرقت در مورد او اجرا گردد، اما در رویه قضایی، نسبت به صدور حکم کیفری برای سرقت اموال سایر اشخاص، سخت‌گیری بیشتری اعمال می‌شود.
