“ما در کنار شما در هر مرحله”
از مرحله تحقیقات اولیه تا دفاع در دادگاه، تیم وکلای ما همواره در کنار شما خواهد بود.
شما را راهنمایی میکنیم و همه تلاش خود را برای حفظ حقوق شما انجام میدهیم.
درج حق ارتفاق در سند مالکیت به چه معناست؟
درج حق ارتفاق در سند مالکیت به این معناست که حق ارتفاق یک فرد بر ملک دیگری، به صورت رسمی در سند مالکیت ملک ثبت شود.
این به چند دلیل مهم است: افراد باید برای اثبات حقوق مالکانه و حق تصرف خود در املاک، از مدرک رسمی برخوردار باشند.
حق ارتفاق نیز از این قاعده مستثنی نیست و بهتر است در سند مالکیت ثبت شود. در صورت عدم ثبت در سند مالکیت، افراد ذینفع می توانند آن را به صورت دست نویس در قولنامه ملک درج کنند یا از طریق دفاتر اسناد رسمی ثبت کنند.
هدف از درج حق ارتفاق در سند مالکیت، تسهیل اعمال و اثبات این حق در آینده است تا با کمترین مشکل حقوقی مواجه شوند.
بر اساس قانون مدنی ایران، “ارتفاق” به معنای حقی است که به موجب آن، شخصی می تواند در ملک دیگری به نحو محدود و در حدود اجازه مالک، استفاده کند.
لطفاً توجه داشته باشید که مشاوره حقوقی نیازمند بررسی جزئیات و شرایط حسب مورد است.
پیشنهاد میکنم در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، با وکیل در اهواز یا وکلای متخصص موسسه حقوقی داوری دادگران عدالتخواه امید مشورت کنید.
انواع مختلف حق ارتفاق
این حق ارتفاقی می تواند به سه شکل وجود داشته باشد:
حق ارتفاق طبیعی: حقی که به واسطه موقعیت طبیعی ملک ایجاد می شود، مانند حق عبور از راه همسایه.
حق ارتفاق قراردادی: حقی که به واسطه توافق و قرارداد بین صاحبان دو ملک ایجاد می شود.
حق ارتفاق تبعی: حقی که به واسطه قانون یا حکم مرجع قضایی ایجاد می شود.
حقوق ارتفاقی در قانون مدنی
حق ارتفاق طبیعی: این حق به واسطه موقعیت جغرافیایی یا شرایط طبیعی ملک ایجاد می شود.
مثلا حق عبور از ملک همسایه در صورتی که ملک شما به راه عمومی دسترسی نداشته باشد.
حق ارتفاق تبعی: این حق به واسطه قانون و بدون نیاز به توافق بین مالکان ایجاد می شود.
مثلا حق آبریز یا ناودان به ملک همسایه. حق ارتفاق قراردادی: این حق با توافق مالکان و در قالب قرارداد ایجاد می شود.
مثلا توافق برای عبور از ملک همسایه یا حق استفاده از چاه آب متعلق به دیگری.
در مواردی که برای انتفاع از حق ارتفاق اصلی، وجود حق ارتفاقی دیگر نیز ضروری باشد، حق ارتفاق تبعی محقق می شود.
به عنوان مثال، اگر فردی حق شرب (استفاده از آب) در ملک دیگری را داشته باشد، برای اِعمال این حق اصلی، نیاز به حق عبور از ملک دیگر برای رسیدن به چاه آب نیز خواهد داشت.
در این مورد، حق عبور به عنوان حق ارتفاق تبعی محسوب می شود که بر اساس قانون، در کنار حق شرب ایجاد می گردد.
بنابراین، تا زمانی که حق ارتفاق اصلی (مانند حق شرب) باقی است، حق ارتفاق تبعی (همچون حق عبور) نیز پا برجا خواهد بود.
این تبعیت حق ارتفاقی تبعی از حق ارتفاقی اصلی، موجب تسهیل بهره برداری از حقوق ملکی می شود.
بیشتر بخوانید : اذن در انتفاع چیست؟
شیوه های ایجاد حق ارتفاق در سند مالکیت
قرارداد: طبق ماده 94 قانون مدنی، صاحبان املاک می توانند هر حقی را نسبت به یکدیگر در ملک خود ایجاد کنند.
در این صورت، کیفیت و میزان این حق، مطابق قرارداد و عقدی خواهد بود که طرفین بر اساس آن توافق کرده اند.
وضعیت طبیعی قرار گرفتن ملک: ماده 95 قانون مدنی به عنوان مصداقی از حق ارتفاق طبیعی، اشاره می کند که اگر زمین یا خانه ای مجرای فاضلاب یا آب باران زمین یا خانه دیگری باشد، صاحب آن نمی تواند جلوگیری از آن کند، مگر اینکه عدم استحقاق او ثابت شود.
ضرورت برخورداری از حق ارتفاق تبعی: همان گونه که پیشتر توضیح داده شد، در مواردی که برای انتفاع کامل از حق ارتفاق اصلی، وجود حق ارتفاقی دیگر ضروری باشد، حق ارتفاق تبعی ایجاد می گردد.
به طور خلاصه، قرارداد، وضعیت طبیعی قرار گرفتن ملک و ضرورت برخورداری از حق ارتفاق تبعی، از جمله شیوه های ایجاد حق ارتفاق در قانون مدنی هستند که می توانند به صورت رسمی یا عادی در سند مالکیت درج شوند.
ماده 104 قانون مدنی ایران در خصوص حق ارتفاق تبعی مقرر میدارد که هرگاه حقی به نفع ملکی ثابت شود، کلیه اسباب و وسایل لازم برای انتفاع از آن حق نیز ثابت خواهد بود.
به عنوان مثال، اگر کسی حق شرب از چشمه یا حوض یا آب انباری را داشته باشد، حق عبور تا آن چشمه، حوض یا آب انبار را نیز خواهد داشت تا بتواند از آب آنها استفاده کند.
در خصوص ثبت این حقوق ارتفاقی، اشخاص میتوانند به دفترخانه مراجعه و از دفتردار بخواهند تا حق ارتفاق را رسماً در سند مالکیت درج کند. همچنین میتوانند در قولنامه دستنویس یا قرارداد جداگانه، وجود حق ارتفاق را قید کرده و آن را به امضای طرفین ذیربط و دو شاهد برسانند تا از اعتبار اسناد عادی برخوردار شود.
در مجموع، ماده 104 قانون مدنی، حق ارتفاق تبعی را پیشبینی کرده و افراد میتوانند آن را به صورت رسمی در اسناد مالکیت یا به صورت عادی در قراردادها و قولنامهها ثبت کنند.
حقوق ارتفاقی در اراضی کشاورزی
حق عبور: به موجب این حق، مالک یک زمین کشاورزی که دسترسی مستقیم به جاده عمومی ندارد، می تواند از زمین مالک همسایه برای رسیدن به ملک خود عبور و مرور کند. این حق ممکن است به صورت قراردادی یا به تبع حقوق دیگر (مانند حق شرب) ایجاد شده باشد.
حق مجری: این حق به مالک زمینی اجازه می دهد تا برای برخورداری از آب مورد نیاز کشاورزی خود (مانند حق شرب)، کانال یا لوله آبرسانی را از زمین مجاور عبور دهد.
همانند حق عبور، این حق نیز می تواند قراردادی یا تبعی باشد.
حق شرب: به موجب این حق، مالک زمین می تواند آب مورد نیاز خود را از چاه یا مخزن آبی که در ملک دیگری واقع شده است، برداشت نماید. این حق نیز ممکن است به موجب قرارداد یا به عنوان تبع حقوق دیگر ایجاد شده باشد.