logo site

قصاص چیست + موانع اجرای ان

آنچه در این مقاله میخوانید

قصاص چیست

“حمایت حقوقی قوی در لحظات حساس”

اگر در مواجهه با اتهامات کیفری هستید ، وکیل در اهواز و تیم وکلای موسسه حقوقی دادگران عدالتخواه امید آماده است تا از حقوق شما  محافظت کند. تجربه ما در زمینه قوانین کیفری و رویکرد حقوقی دقیق، به ما امکان می‌دهد تا به شما درباره حقوق و مسائل مربوط به این زمینه راهنمایی کنیم.

قصاص

در حقوق جزای اسلامی، قصاص به معنای مجازات اصلی در جرایم عمدی مانند قتل، جنایاتی است که به نفس، اعضاء، یا منافع افراد آسیب وارد می‌کنند.

قصاص به عنوان یکی از اصول مهم در حقوق جزا و تعزیرات اسلامی تلقی می‌شود. 

قصاص به معنای تلافی و پاسخگویی به جنایت است و در قوانین جزای اسلامی به عنوان حق متعلق به خانواده و دیگران نزدیک به قرب قربانی تلقی می‌شود.

 قربانی یا خانواده قربانی در صورت موافقت می‌توانند درخواست قصاص را مطرح کنند و در صورت اثبات جرم عمدی توسط دادگاه، مجرم می‌تواند مجازات قصاص دریافت کند.

هرچند قصاص به عنوان مجازات اصلی در نظام حقوقی اسلامی وجود دارد، اما در بسیاری از موارد، قربانی یا خانواده آنها می‌توانند با درخواست آمرزش و توافق با مجرم، به جای قصاص، جبران مالی و یا مجازاتی دیگر را مورد قبول قرار دهند. در این صورت، قربانی و خانواده آنها به معنای مسامحه و بخشش نیز عمل می‌کنند.

انواع قصاص :

در قانون قصاص، این مجازات به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

 قصاص نفس و قصاص عضو. 

قصاص نفس: این نوع قصاص به مجازات اصلی در جرم قتل عمدی اطلاق می‌شود. در صورت اثبات گردیدن جرم قتل عمدی، مجرم می‌تواند به قصاص نفس محکوم شود. قصاص نفس در واقع به معنای اجرای مجازات اعدام می‌باشد و به معنای پرداخت جریمه یا مجازات دیگری نیست.

 قصاص عضو: این نوع قصاص به جرایمی اطلاق می‌شود که به طور مستقیم منجر به قطع یا آسیب دیدن اعضاء بدن فرد می‌شوند، مانند قطع عضو، جرح و آسیب دیدن عضوی مهم. در صورت اثبات گردیدن این نوع جرایم، مجرم می‌تواند به قصاص عضو محکوم شود. در این حالت، مجازات قصاص عضو ممکن است شامل قطع عضو مشابه در بدن مجرم یا جبران مالی به قربانی باشد.

فرق قصاص با اعدام

تفاوت اعدام با قصاص :

مردم جامعه و عموماً افراد قصاص را اشتباهاً با اعدام می‌گیرند.

 این خطا از آنجا ناشی می‌شود که هر دوی آنها مجازات‌های بدنی و فیزیکی برای مجرم هستند. 

اما باید توجه داشت که در واقعیت، اعدام و قصاص دارای تمایزهای حقوقی و قانونی هستند.

 در اعدام، مجرم به دستور قانون و توسط اجرا کنندگان قانون محکوم به سلب حیات می‌شود. 

اعدام معمولاً به عنوان مجازاتی برای جرایم خاصی مانند قتل عمد در نظام‌های حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در قصاص، مجازات عملی است که بر اساس حقوق اولیا یا خانواده قربانی اجرا می‌شود.

 در قصاص، مجرم مجازاتی می‌بیند که شامل سلب حیات یا پیگیری اثر جنایت در برابر خود مجرم است، به طوری که مجرم باید همان زیانی را که به قربانی وارد کرده، تحمل کند. 

بنابراین، در قصاص هم سلب حیات و هم پیگیری اثر جنایت به کار می‌روند. در حالی که در اعدام، تنها سلب حیات مجرم مورد نظر است. 

علاوه بر این، مجازات اعدام در بسیاری از نظام‌های حقوقی به عنوان یک مجازات غیر قابل گذشت در نظر گرفته می‌شود، در حالی که قصاص به عنوان حق اولیا دم معمولاً قابل گذشت است و ممکن است با توافق اطرافیان و خانواده قربانی تغییر کند.

 

“هر کسی حق دارد تا برای حق خود تلاش کند. وکلای ما، متعهد به حمایت از شما در مبارزه برای قصاص هستند. با اعتماد به تخصص و تجربه وکلا ما، به آرامش خاطر خود دست پیدا کنید و به دستاوردن عدالت نزدیک شوید.”

ساقط شدن حکم قصاص

حکم قصاص ممکن است در چهار شرایط زیر ساقط شود:

گذشت اولیای دم: اگر اولیای دم یعنی خانواده قربانی، درخواست بخشش و آمرزش را از مجرم بکنند، حکم قصاص ممکن است ساقط شود و مجرم می‌تواند بخشیده شود. 

مطالبه دیه: در برخی قوانین و سیستم‌های حقوقی، به جای اجرای قصاص، اجازه می‌دهد که به جای سلب حیات یا قطع عضو، مجرم مطالبه دیه را پرداخت کند. در این صورت، حکم قصاص لغو می‌شود و به جای آن، پرداخت دیه صورت می‌گیرد.

ایجاد شبهه: اگر در طول رسیدگی به پرونده و اجرای حکم قصاص، شبهه‌ای در مورد ادانه مجرم به وجود بیاید و شواهدی جدید برای بی‌گناهی مجرم ارائه شود، حکم قصاص ممکن است ساقط شود و در صورت لزوم، دادگاه ممکن است روند رسیدگی را بازنگری کند. 
از بین رفتن محل قصاص: در صورتی که قبل از اجرای حکم قصاص، مجرم از بین برود یا محل قصاص تعیین شده برای اجرای حکم نامعلوم شود، حکم قصاص ممکن است ساقط شود. این می‌تواند به دلیل فرار مجرم، مرگ مجرم یا تغییر شرایط دیگری باشد که اجرای قصاص در آن‌ها غیرممکن یا غیرعملی می‌شود. صاحبان حق قصاص : 
قتل عمدی:
 در صورتی که جنایتی که به صورت عمدی ارتکاب شده است، قتل باشد، اولیای دم (وراثت‌داران مقتول) صاحبان حق قصاص خواهند بود. اولیای دم عبارتند از افرادی که از مقتول ارث می‌برند، به جز همسر. اگر یکی از اولیای دم به صورت عمدی کشته شود، همسر زنده‌ی آن شخص قادر به اجرای حق قصاص نخواهد بود. در صورت تبدیل قصاص به دیه، همسر نیز سهمی در دیه خواهد داشت.
 جنایت عمدی غیر از قتل: در صورتی که جنایتی که به صورت عمدی ارتکاب شده است، قتل نباشد، خود شخصی که آسیب دیده است (مقتول یا زخمی شده)، صاحب حق قصاص خواهد بود. 
به عبارت دیگر، در این حالت، حق قصاص متعلق به خود آسیب دیده است و سایر اشخاص حق قصاص را نخواهند داشت.
“ما در کنار شما در هر مرحله”

از مرحله تحقیقات اولیه تا دفاع در دادگاه، تیم وکلای ما همواره در کنار شما خواهد بود. ما از شما گوش می‌دهیم، شما را راهنمایی می‌کنیم و همه تلاش خود را برای حفظ حقوق شما انجام می‌دهیم.

شرایط لازم برای قصاص عضو

با توجه به ماده 393 قانون مجازات اسلامی، برای اجرای قصاص عضو، علاوه بر شرایط عمومی قصاص، باید موارد زیر رعایت شود: 

تساوی در سالم بودن عضو مورد قصاص با مورد جنایت: عضوی که مورد قصاص قرار می‌گیرد، باید در شرایطی سالم و بدون هرگونه ضعفی باشد. این به معنای این است که قصاص نباید باعث تلف جان یا صدمه جدی به فردی دیگر شود.

 تساوی قصاص با مقدار جنایت: میزان قصاص باید با مقدار جنایت متناسب باشد. به این معنی که جرم مرتکب شده باید باعث اجرای قصاص به اندازه‌ای شود که انصاف و تساوی را حفظ کند.

 قصاص موجب تلف جانی یا صدمه عضو دیگری نشود: در اجرای قصاص، نباید به طور غیرمستقیم باعث تلف جانی یا صدمه جدی به فرد دیگری شود. به عبارت دیگر، اجرای قصاص نباید با موجب شدن آسیب جدی به اشخاص دیگر همراه باشد. 

تساوی در محل عضو مجروح یا مقطوع: محل قصاص باید با محل آسیب دیدگی یا جراحت عضو مورد قصاص تطابق داشته باشد. به این ترتیب، عدالت جغرافیایی نیز حفظ می‌شود.

 تساوی در اصلی بودن اعضا: در اجرای قصاص، اعضای مورد قصاص باید از نظر اصلی بودن با یکدیگر تساوی داشته باشند. به عبارت دیگر، هیچ گونه تفاوت در ارزش اعضا در اجرای قصاص نباید وجود نداشته باشد.

موانع اجرای قصاص

ممکن است مسائل و موانعی موجب قصاص گردد که به طور موقت در انجام قصاص صبر و گذر زمان صورت گیرد که این موانع عبارت است از :

 – در مواردی که زن محکوم به قصاص بوده و باردار است، اجرای حکم قصاص به تعویق می‌افتد. 

این به دلیل این است که حیات فرزند در این مورد به حیات مادر وابسته است و اجرای حکم قصاص ممکن است به خطر جان فرزند بیافتد. تا زمانی که زن در دوران بارداری است و حمل در حال پیشرفت است، اجرای حکم قصاص به تعویق خواهد افتاد. 

این اصل به طور کلی در بسیاری از سیستم‌های حقوقی به عنوان یک موانع قصاص برای زنان باردار تصریح شده است. 

– مورد بعدی که مانع اجرای حکم قصاص می شود فرار قاتل و عدم دسترسی با اوست.

شرایط گذشت از قصاص

در صورتی که همه اولیای دم موافقت کنند و رضایت قلبی خود را به طور مشخص اعلام کنند، می‌توان به گذشت اولیای دم پرداخت.

 این بدان معناست که اولیای دم می‌توانند از حق قصاص صرف نظر کنند و در عوض مصالحه کنند یا تصمیم بگیرند که به صورت قصاص نباشد. 

همچنین، در مواردی که اولیای دم هنوز به سن بلوغ نرسیده‌اند و قادر به قانوناً اعلام نظر و تصمیم‌گیری نیستند، دو راه برای گذشت اولیای دم وجود دارد.

 اولین راه، ولی فرد صغیر (معمولاً پدر یا نزدیک‌ترین خانواده) می‌تواند به رعایت مصلحت فرد صغیر، اقدام به انتخاب یکی از سه راه گذشت (مصالحه یا قصاص) کند. دومین راه، تصمیم‌گیری در این باره به بعد از سن بلوغ شخص صغیر موکول می‌شود تا خود او در آینده تصمیم‌گیری کند. با این حال، برای گذشت اولیای دم باید همه آنها به اتفاق موافق باشند و بدون رضایت یکی از آنها، گذشت اولیای دم امکان‌پذیر نیست. همچنین، اولیای دم می‌توانند تصمیم بگیرند که مصالحه کنند و به روشی مانند دیه قانع شده و از قصاص صرف نظر کنند.

 

مهلت زمان گذشت از قصاص

مهلت زمانی برای گذشت از قصاص در قوانین اسلامی محدود و مشخص به یک زمان خاص نمی‌باشد. اولیای دم می‌توانند در هر زمانی که از شروع رسیدگی و کشف جرم تا زمان اجرای حکم توافق کنند و از قصاص صرف نظر کنند.

 همچنین، گذشت از قصاص می‌تواند به دو صورت اتفاق بیافتد. اول، ممکن است گذشت از قصاص به صورت رایگان باشد، به این معنی که اولیای دم از دریافت هرگونه مالی یا مبلغی از قربانی صرف نظر کنند. دوم، ممکن است در مقابل دریافت مال یا مبلغی از قربانی، به عنوان جبران و دیه، گذشت از قصاص انجام شود. 

در این صورت، مبلغی به عنوان دیه به اولیای دم پرداخت می‌شود. در هر صورت، توافق بین اولیای دم و مجنی علیه بر سر گذشت از قصاص باید به صورت آزادانه و با رضایت طرفین صورت گیرد.

“وکلای ما، گارانتی حقوق شما در برابر جرمانهای ناعادلانه هستند.

 با اعتماد به تخصص و تجربه ما، بهترین راه را برای قصاص و عدالت برگزینید. از دست ندهید و به دلایل حقوقی خود با اطمینان بیشتری ایستادگی کنید. ما در کنار شما هستیم.”

راه های ارتباطی با وکلای موسسه

موسسه حقوقی و داوری دادگران عدالتخواه امید وکیل در اهواز با مدیریت جناب آقای رضا دانش وکیل پایه یک دادگستری، مفتخر است با بهره گیری از کادری مجرب از وکلای متخصص در تمامی امور حقوقی و کیفری؛ آماده ارائه هرگونه خدمات وکالتی و مشاوره ای برای اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از شرکتهای خصوصی و دولتی در تمامی مراجع قضایی و دادگستری می باشد.

2 پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *