تعداد زیادی از اتباع کشورهای خارجی، به‌ویژه کشورهای همسایه، در ایران اقامت دارند. این موضوع باعث شده است که دعاوی حقوقی و کیفری مهمی میان این اتباع یا میان آن‌ها و اتباع ایرانی شکل گیرد که نیاز به رسیدگی و حل و فصل دارد.
یکی از مهم‌ترین دعاوی مربوط به اتباع خارجی در ایران، دعوای طلاق است. اتباع خارجی ساکن در ایران نیز گاهی دچار اختلافات خانوادگی شده و قصد جدایی دارند. بنابراین، آشنایی با شرایط، مراحل و نحوه طلاق اتباع خارجی در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.
به همین دلیل، در ادامه این مقاله به بررسی شرایط، مراحل و نحوه طلاق اتباع خارجی در ایران خواهیم پرداخت. همچنین آثار این نوع طلاق‌ها را بررسی کرده و در پایان یک نمونه دادخواست طلاق برای اتباع بیگانه ساکن در ایران ارائه خواهیم کرد.
شرایط طلاق اتباع خارجی در ایران
در اکثر کشورها، ضوابط مشخصی برای جدا شدن زوجین وجود دارد که شامل انجام تشریفات طلاق و ثبت آن می‌شود. یکی از سوالات مهم در خصوص وضعیت اتباع بیگانه در ایران این است که شرایط طلاق آن‌ها چگونه است. به عبارت دیگر، اتباع بیگانه‌ای که در ایران زندگی می‌کنند، تحت چه شرایطی می‌توانند از یکدیگر طلاق بگیرند؟
بر اساس ماده 7 قانون مدنی، اتباع کشورهای خارجی که در ایران زندگی می‌کنند، از نظر مسائل مربوط به احوال شخصیه، اهلیت و دعاوی مربوط به انحصار وراثت و غیره، در حدود معاهدات منعقده میان کشورهای خود و ایران تابع مقررات دولت متبوع خود هستند. به این معنا که بسته به معاهدات میان کشورهای خارجی و ایران، اتباع بیگانه تابع قوانین کشور خود هستند و دعاوی آن‌ها طبق قوانین کشور خودشان رسیدگی می‌شود.
به عنوان مثال، اگر دو فرد تبعه خارجی که مذهب یا دین آن‌ها با دین رایج در ایران متفاوت است، بخواهند در ایران از یکدیگر جدا شوند، می‌توانند تحت شرایط پیش‌بینی‌شده در مذهب و قانون کشور متبوع خود طلاق بگیرند و نیازی به مراجعه به کشور خود برای طلاق ندارند. این وضعیت مشابه حالتی است که ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌توانند طبق قوانین ایران برای طلاق اقدام کنند.
از جمله مهم‌ترین شرایط طلاق اتباع خارجی در ایران این است که قوانین حاکم بر طلاق این اتباع نباید با عفت عمومی، نظم عمومی و اخلاق حسنه منافاتی داشته باشد؛ در غیر این صورت، نمی‌توان قوانین کشورهای بیگانه را در ایران عملی نمود. با این حال، اکثر اتباع کشورهای خارجی در ایران مسلمان هستند و به همین دلیل، قوانین طلاق آن‌ها تا حدود زیادی با قانون ایران مشابهت دارد. بنابراین، شرایط طلاق اتباع خارجی در ایران تا حدی مشابه شرایط طلاق ایرانیان است.
در مورد اتباع افغان در ایران، به دلیل مشابهت احکام طلاق با قانون ایران، دادگاه‌ها می‌توانند به دعاوی طلاق بر اساس قانون ایران رسیدگی کنند. دیوان عالی کشور در سال 1392 رأی وحدت رویه‌ای صادر کرده است که بر اساس آن، “زوجین از اتباع افغانستان از حیث احوال شخصیه تابع قانون دولت متبوع خود هستند؛ اما چون قوانین مربوط به احوال شخصیه دولت متبوع خود را برای رسیدگی به دعوی طلاق ارائه نداده‌اند، رسیدگی به دعوی طلاق طبق قوانین موضوعه ایران بلااشکال بوده و منع قانونی ندارد.”
مراحل و نحوه طلاق اتباع خارجی در ایران
شرایط طلاق اتباع بیگانه در ایران به این صورت است که دعاوی طلاق این افراد، مطابق با موافقت‌نامه‌های منعقده و قوانین کشور خودشان رسیدگی می‌شود؛ به شرطی که این قوانین با اخلاق حسنه و نظم عمومی منافاتی نداشته باشند. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که مراحل و نحوه طلاق اتباع خارجی در ایران چگونه است؟
اگر زوجین تبعه بیگانه بخواهند از یکدیگر جدا شوند، باید دعوای خود را در دادگاه‌های ایران مطرح کنند. به‌عنوان مثال، زمانی که زوجه قصد دارد از شوهر خود طلاق غیابی یا طلاق عسر و حرج بگیرد، باید با استناد به قانون کشور خود، دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه دهد و پیگیری کند تا زمانی که دادگاه حکم طلاق را صادر کند و او بتواند آن را به ثبت برساند.
اتباع خارجی نیز مانند اتباع ایرانی باید اقدام به ثبت طلاق خود کنند تا این طلاق رسمیت پیدا کند. مراحل و نحوه ثبت طلاق از طریق سامانه میخک وزارت کشور انجام می‌شود. در این راستا، مراحل به‌شرح زیر است:
1. مراجعه به سامانه میخک: متقاضی باید به سامانه میخک وزارت کشور به آدرس Mikhak.mfa.gov.ir مراجعه کند.
2. ورود به حساب کاربری: پس از ورود به سامانه، باید اطلاعات خود را وارد کرده و به حساب کاربری خود وارد شود. این ورود می‌تواند از طریق پست الکترونیکی و کد ملی انجام شود.
3. ایجاد حساب کاربری: در صورتی که قبلاً در این سامانه ثبت‌نام نکرده‌اید، ابتدا باید حساب کاربری ایجاد کنید. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید به مقاله مربوط به سامانه میخک مراجعه کنید.
آثار طلاق اتباع خارجی در ایران
در بررسی شرایط طلاق اتباع خارجی و نحوه و مراحل آن، ممکن است این سوال مطرح شود که آثار طلاق اتباع خارجی در ایران چیست. در این خصوص، باید توجه داشت که آثار طلاق اتباع خارجی نباید با اخلاق حسنه و نظم عمومی کشور ایران منافاتی داشته باشد؛ در غیر این صورت، قوانین آن کشور قابل اجرا نخواهد بود.
به‌طور کلی، آثار طلاق اتباع خارجی تابع قانون کشور متبوع آن‌ها است. یکی از مهم‌ترین آثار این طلاق، خاتمه رابطه زوجیت میان زن و مرد و انحلال عقد نکاح است. به همین دلیل، زوجین می‌توانند به طلاق‌نامه خود استناد کرده و از حقوق قانونی ناشی از آن بهره‌مند شوند و به تکالیف مربوطه پایبند بمانند.
به‌عنوان مثال، حقوق مالی که به زن تعلق می‌گیرد، تابع قوانین طلاق اتباع بیگانه است.
اگر مرد طبق قانون کشور خود موظف به پرداخت مهریه یا اجرت المثل ایام زوجیت به همسرش باشد، باید اقدام به پرداخت آن کند. همچنین، در صورتی که قانون حاکم بر اتباع خارجی برای زن پس از طلاق عده‌ای پیش‌بینی کرده باشد، زوجه باید پس از طلاق عده طلاق را نگه دارد تا بتواند با مرد دیگری ازدواج کند
