“حقوق شما در دستان وکلای حرفه‌ای”
ما به حقوق شما اهمیت می‌دهیم و تلاش می‌کنیم تا به شما در مواجهه با مشکلات حقوقی کمک کنیم. با تیم وکلای ما در کنارتان، مطمئن باشید که حقوقتان در دستان حرفه‌ای و قاطع قرار دارد.
بر اساس اصل 34 قانون اساسی هر فرد حق دارد به دادگاه مناسب رجوع کند و دادخواهی را درخواست کند.
این حق مسلم هر فرد است. با این حال، کاربرد این حق به محدودیت‌ها و شرایطی مشروط است.
در حوزه دادرسی و طرح دعوا، اصل حقوقی وجود دارد که هیچ فردی نمی‌تواند به واسطه استفاده از حق خود، به دیگران ضرر و زیان وارد کند.
این به معنای این است که دعوای بدون اساس، دعوای واهی یا به طور کلی دعوایی که به ندرت یا به طور قابل اثباتی قابل پیروزی است، از این اصل خارج میشود.
بنابراین، در صورتی که دعوایی بدون اساس یا دعوای واهی مطرح شود، قوانین مربوطه می‌توانند تعیین کننده باشند.
در برخی موارد، شخصی که دعوای واهی را مطرح کرده است ممکن است به پرداخت خسارت‌های طرف مقابل محکوم شود یا ملزم به پرداخت تأمینی گردد تا دعوای وی مورد بررسی قرار گیرد.
دعوای واهی چیست
دعوای واهی به وضعیتی اشاره دارد که طرح دعوی توسط فردی با هدف کینه‌توزی، انتقام جویی، اطاله دادرسی و غیره انجام میشود و هیچگونه دلیل مشروعی برای طرح دعوی وجود ندارد.
در این حالت، شخصی دعوایی را به دادگاه می‌برد، اما برای ارائه مدارک و مستندات مورد نیاز برای دعوی خود، هیچ اساس قانونی یا حقوقی قائل نیست.
دعوای واهی معمولاً به عنوان یک تخلف قانونی در نظام حقوقی تلقی میشود. این اقدام ممکن است با هدف مزاحمت، آزار دیگران، تحقیر یا ایجاد هزینه و زحمت برای طرف مقابل انجام شود.
هدف اصلی طرح دعوای واهی معمولاً به دست آوردن منافع غیرقانونی و نامشروع است. بسیاری از سامانه‌های حقوقی مختلف در جهان، قوانین و آیین‌نامه‌هایی برای جلوگیری از دعاوی واهی تعیین کرده‌اند و ترتیباتی برای تشخیص و پیگیری این نوع دعاوی را ارائه می‌دهند.
این تدابیر شامل مجازات‌های مالی، جرمی یا تعیین خسارت به صورت جبرانی به طرف مقابل می‌شوند.
به طور کلی، دعوای واهی نه تنها می‌تواند به ضرر و زیان طرف مقابل منجر شود، بلکه منجر به ضایعاتی برای سیستم قضایی نیز میشود، زیرا وقت و منابع قابل توجهی برای بررسی و پیگیری دعوایی بی‌اساس صرف میشود.
در شرایطی که شخصی دعوای مطالبه وجه را علیه شخص دیگری بدون ارائه مدارک و مستندات مرتبط طرح کرده و از ابتدا آگاه است که دعوایش بی اساس و به منظور ایذاء و آزار خوانده دعوی است، می‌توان آن را به عنوان نوعی دعوای واهی در نظام حقوقی تلقی کرد.
در این حالت، شخص مدعی با اقدامی ناقص و نادرست، به قصد ضربه زدن به شخص دیگر، دعوایی را مطرح می‌کند. او هیچ گونه مدرک یا شواهد معتبری را به دادخواست خود ضمیمه نمی‌کند و از ابتدا می‌داند که مطالبه‌اش بی اساس است.
در این صورت، طبق قوانین مربوطه، دعوای وی می‌تواند به عنوان یک دعوای واهی محسوب شود.
تامین دعوای واهی چیست؟
تامین دعوای واهی به معنای استقرار یک ضمانت مالی یا تضمین مالی توسط مدعی یا طرف دعوا به منظور جلوگیری از سوءاستفاده و سوءاستفاده از سیستم قضایی است.
این تضمین مالی به عنوان یک نوع پیشگیری و اطمینان حاکمیت قانون و تسهیل ارائه دعواهای مشروع و حقیقی به دادگاه استفاده میشود.
بیشتر بخوانید : عقد معاوضه و تفاوت با عقد بیع
تامین دعوای واهی به دو صورت اصلی اعمال میشود:
۱. تضمین مالی اولیه: در ابتدای طرح دعوای واهی، مدعی باید مقداری پول یا دارایی به عنوان تضمین مالی پرداخت کند. این مبلغ به عنوان تضمین مالی اولیه شخصاً پرداخت میشود و در صورتی که دعوای واهی ثابت شود، به خوانده دعوی برگردانده میشود و در صورتی که دعوای مشروع اثبات شود، با جبران خسارت و هزینه‌های قانونی از طرف مدعی استفاده میشود.
۲. تعیین خسارت: در برخی سیستم‌های حقوقی، قاضی می‌تواند در صورت اثبات دعوای واهی، خسارتی را به عنوان تعویضی برای زحمات و هزینه‌های پرونده از مدعی دریافت کند.
این خسارت می‌تواند شامل هزینه‌های حقوقی، هزینه‌های دادگاه، هزینه‌های حقوقی خوانده دعوی و سایر هزینه‌های مرتبط با پرونده باشد.
تامین دعوای واهی باعث میشود که مدعیان مجبور شوند قبل از طرح دعوا، دقت و شواهد لازم را جمع آوری کنند و مطمئن شوند که دعوایشان مشروع بوده و اساس قانونی دارد.
این اقدام باعث کاهش تعداد دعاوی واهی و اطاله دادرسی میشود و به دادگاه کمک می‌کند تا به پرونده‌های معتبر و حقیقی بیشتری تمرکز کند.
بر اساس ماده 109 قانون آیین دادرسی مدنی در بسیاری از نظام‌های حقوقی، امکان تامین خسارت‌های ناشی از هزینه دادرسی و حق الوکاله وجود دارد.
طبق این ماده، خوانده دعوی می‌تواند از دادگاه درخواست تامین خسارت‌های مذکور را داشته باشد، به شرطی که این خسارت‌ها ممکن است در صورت محکومیت خواهان به او تعلق یابند.
به عبارت دیگر، اگر خوانده دعوی بتواند احتمال داشته باشد که در صورت موفقیت در دعوا، خواهان به او باید هزینه دادرسی و حق الوکاله را جبران کند، می‌تواند از دادگاه درخواست تامین این خسارت‌ها را داشته باشد. این تدبیر قانونی باعث میشود که خوانده دعوی قبل از طرح دعوا، اطمینان حاصل کند که در صورت پیروزی، خسارت‌های مربوط به هزینه دادرسی و حق الوکاله را جبران خواهد کرد.
این اقدام همچنین به خوانده دعوی کمک می‌کند تا از طرح دعاوی بی اساس و واهی جلوگیری کند و به تعادل در استفاده از سیستم قضایی منجر شود.
قانون دعوای واهی
قانون دعوای واهی یا بی اساس در قوانین مختلف، احکام و مقرراتی را در خصوص تشخیص و پیگیری دعوای واهی در دعاوی مدنی و کیفری بیان می‌کند.
خواهانی که دعوای واهی را مطرح می‌کند، به طور عمدی و بدون دلیل و مدرک قوی، اقدام به طرح دعوا می‌نماید. این دعواها عموماً به منظور تضییع وقت و ایجاد مشکل برای طرف مقابل یا به دلایل سایر سودخواهانه انجام میشود.
تعیین عواقب متناسب: قوانین ممکن است تعیین کنند که در صورت ثابت شدن دعوای واهی، مجازات‌هایی مانند جریمه، خسارت یا غیره برای خواهان تعیین شود.
این مجازات‌ها باید متناسب با خسارت وارده به طرف مقابل و جبران هزینه‌های ناشی از دعوای واهی باشند.
مهلت برای پرداخت: در برخی موارد، قوانین ممکن است به خواهان دعوای واهی یک مهلت معقول برای پرداخت هزینه‌ها و جبران خسارت‌ها اعطا کنند.
در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، مجازات‌های تعیین شده اعمال میشود.
رد دادخواست: در برخی موارد، اگر خواهان دعوای واهی را در مهلت تعیین شده پرداخت نکند، دادگاه می‌تواند به درخواست خوانده، قرار رد دادخواست صادر کند و دعوای واهی را رد کند.
