در دعاوی حقوقی و کیفری که جنبه تخصصی دارند، قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده، برای مشخص شدن وضعیت امور تخصصی، بررسی موضوع را به کارشناس ارجاع می‌دهد. یکی از انواع کارشناسان، پزشک متخصص سازمان پزشکی قانونی است که در موارد خاصی، مانند تعیین نوع جراحات، میزان ارش و همچنین مشخص کردن حجر فرد، موضوع به این کارشناس ارجاع می‌شود.
با این حال، گاهی نظریه صادره از سوی پزشکی قانونی مورد پذیرش یکی از طرفین دعوا قرار نمی‌گیرد. در این صورت، برای پذیرش اعتراض و رسیدگی مجدد به موضوع از سوی مرجع قضایی، لازم است که طرف معترض، مقررات مربوط به نحوه و مهلت اعتراض به گواهی نظریه پزشکی قانونی را رعایت کند.
سایت اعتراض به نظریه پزشکی قانونی
گاهی در برخی پرونده‌های حقوقی و کیفری، موضوع برای اظهارنظر تخصصی به پزشکی قانونی ارجاع می‌شود. اما در برخی موارد، پس از دریافت نظریه این مرجع، یکی از طرفین دعوا به این نظر اعتراض می‌کند. در این صورت، سوال این است که آیا امکان اعتراض به نظریه پزشکی قانونی وجود دارد یا خیر؟ و اگر این امکان وجود دارد، آیا می‌توان به‌صورت اینترنتی و از طریق سایت اقدام کرد یا اعتراض باید به‌صورت حضوری انجام شود؟
در پاسخ به سوال اول، مطابق مواد ۲۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی و ۱۶۱ قانون آیین دادرسی کیفری، هر یک از طرفین دعوا می‌توانند به نظریه کارشناسی اعتراض کنند. از آنجا که گواهی پزشکی قانونی نیز نوعی نظریه کارشناسی محسوب می‌شود، بنابراین اعتراض به گواهی نظریه پزشکی قانونی برای طرفین دعوای حقوقی و کیفری امکان‌پذیر است.
اما آیا امکان اعتراض به گواهی نظریه پزشکی قانونی به‌صورت اینترنتی وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت که در حال حاضر، تنها وکلا می‌توانند با مراجعه به سایت عدل ایران به آدرس adliran.ir لایحه اعتراض خود به نظریه پزشکی قانونی را ثبت کنند.
در نتیجه، سایر افرادی که پروانه وکالت ندارند، نمی‌توانند به‌صورت اینترنتی و از طریق سایت، به گواهی پزشکی قانونی اعتراض کنند و باید به‌صورت حضوری برای ثبت لایحه اعتراض خود اقدام نمایند. در بخش‌های بعدی، نحوه این اعتراض و یک نمونه متن اعتراض به نظریه پزشکی قانونی ارائه خواهد شد.
نحوه اعتراض به نظریه پزشکی قانونی
برای اینکه اعتراض به گواهی نظریه پزشکی قانونی مورد قبول مرجع قضایی رسیدگی‌کننده به دعوا قرار گیرد و به آن ترتیب اثر داده شود، لازم است مراحل و نحوه قانونی آن رعایت گردد. در این بخش به بررسی نحوه اعتراض به نظریه پزشکی قانونی پرداخته می‌شود که شامل مراحل زیر است:
۱. تنظیم لایحه اعتراضیه: در ابتدا، طرف معترض یا وکیل وی که به گواهی پزشکی قانونی اعتراض دارد، باید اقدام به تنظیم متن لایحه اعتراضیه کند و این لایحه را در مهلت قانونی برای شعبه رسیدگی‌کننده به پرونده ارسال نماید.
۲. اعتراض برای افراد عادی: افرادی که فاقد پروانه وکالت هستند، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنند و لایحه اعتراض خود را که با کمک یک وکیل دادگستری یا با استفاده از نمونه متن‌های موجود تنظیم کرده‌اند، از طریق این دفاتر برای شعبه ارسال نمایند.
۳. اعتراض برای وکلا: وکلا می‌توانند برای ثبت لایحه اعتراض به گواهی نظریه پزشکی قانونی به سایت عدل ایران مراجعه کنند. بدین منظور، متقاضی باید پس از جست‌وجوی آدرس سایت [adliran.ir] و ورود به صفحه اصلی آن، از منوی سمت راست، بر روی گزینه «سامانه وکلا و کارشناسان» کلیک نماید.
با رعایت این مراحل، طرفین می‌توانند به‌طور مؤثر به نظریه پزشکی قانونی اعتراض کنند و اطمینان حاصل نمایند که اعتراضشان به درستی و در مهلت قانونی ثبت می‌شود.
مهلت اعتراض به نظریه پزشکی قانونی
چه در قانون آیین دادرسی کیفری و چه در قانون آیین دادرسی مدنی، انجام اقدامات از سوی هر یک از طرفین دعوا معمولاً دارای مهلت مشخصی است. اعتراض به نظریه پزشکی قانونی نیز از این قاعده مستثنی نیست و بنابراین، طرح آن محدود به مهلت قانونی تعیین شده برای این اقدام می‌باشد. در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد که مهلت اعتراض به گواهی پزشکی قانونی تا چه زمانی است.
برای پاسخ به این سوال، باید به قوانین مربوطه مراجعه کرد. مطابق ماده ۱۶۱ قانون آیین دادرسی کیفری: مراتب وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ می‌شود. طرفین می‌توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ، جهت ملاحظه نظر کارشناس به دفتر بازپرسی مراجعه و نظر خود را به‌طور کتبی اعلام کنند.
همچنین، به موجب ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی: «وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد. طرفین می‌توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کنند و با ملاحظه نظر کارشناس، چنانچه مطلبی دارند، نفیا یا اثباتاً به‌طور کتبی، اظهار نمایند.»
بنابراین، مهلت اعتراض به گواهی نظریه پزشکی قانونی یک هفته از تاریخ ابلاغ این نظریه به طرفین پرونده است. پس از وصول گواهی پزشکی قانونی به دفتر مرجع قضایی، این نظریه از طریق سامانه ثنا به طرفین دعوا ابلاغ می‌شود و از تاریخ قرارگیری ابلاغیه در حساب کاربری فرد، او یک هفته برای اعلام اعتراض مهلت خواهد داشت.
