سند اوقافی چیست (تفاوت سند ملکی و اوقافی)

امکان انتقال سند رسمی املاک اوقافی و انتقال اسناد ملکی اوقافی، باید گفت که اصولاً امکان نقل و انتقال عرصه (زمین) اوقافی وجود ندارد، زیرا عرصه این گونه از املاک در راه خدا وقف می‌شود. با این حال، این اصل استثنائاتی دارد که ماده ۸۸ قانون مدنی به آن اشاره کرده است.

این ماده مقرر می‌دارد: «بیع وقف در صورتی که خراب شود یا خوف آن باشد که منجر به خرابی گردد به‌طوری که انتفاع از آن ممکن نباشد، در صورتی جایز است که عمران آن متعذر باشد یا کسی برای عمران آن حاضر نشود.» بنابراین، اصولاً امکان انتقال سند رسمی عرصه از طریق فروش وجود ندارد، مگر اینکه ملک در حال خراب شدن باشد یا در حالتی باشد که بیم تلف شدن آن وجود داشته باشد. لازم به ذکر است که با اینکه عرصه املاک اوقافی قابل خرید و فروش نیست، اما اجاره دادن اعیان این املاک بلا اشکال بوده و می‌توان آن را مورد معامله قرار داد.

اجاره و انتقال سند اوقافی فرآیند پیچیده‌ای است که به دلیل الزامات خاص خود، با انتقال سایر املاک تفاوت‌های قابل توجهی دارد. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های انتقال املاک اوقافی با سایر املاک این است که نیاز به موافقت و رضایت متولی موقوفه، یعنی اداره اوقاف، دارد.

در واقع، صاحب سند اعیان املاک اوقافی اجازه فروش آن را دارد، اما فروش آن مستلزم دریافت اجازه از متولی وقف است و بدون این موافقت، هرگونه اقدام به انتقال سند غیرقانونی و غیرمجاز خواهد بود. پس از دریافت تأیید اداره اوقاف، شخص باید اجاره‌های معوقه خود را تسویه کند و مالیات مربوط به ملک را بپردازد. در نهایت، پس از انجام کلیه مراحل فوق، فرد باید قرارداد را تنظیم کرده و آن را به طرف مقابل انتقال دهد.

روش تشخیص ملک با سند اوقافی ملک اوقافی به دلیل اینکه به قصد انجام امور خیریه و عمومی وقف می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین دلیل، برای جلوگیری از سوءاستفاده و تشخیص صحیح این املاک از املاک شخصی، شناخت و توجه به تفاوت‌های اسنادی بین آن‌ها ضروری است. در این بخش از مقاله، به روش‌های تشخیص ملک با سند اوقافی پرداخته می‌شود.

یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص ملک با سند اوقافی و بارزترین ویژگی‌های متمایزکننده این اسناد، نوشتن عنوان “اوقافی” بر روی جلد این گونه از اسناد است. این عنوان به تمامی افراد این امکان را می‌دهد که به راحتی متوجه شوند که این ملک وقف شده است.

روش دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که در متون اسناد املاک شخصی، معمولاً عبارت «شش دانگ عرصه و اعیان» درج شده است که نشان‌دهنده مالکیت کامل بر زمین و ساختمان است. اما در اسناد املاک اوقافی، تنها عبارت «شش دانگ اعیان» ذکر می‌شود. این امر نشان‌دهنده این است که شخص مالکیتی بر روی عرصه ندارد.

اگر فردی به سند ملک اوقافی دسترسی نداشته باشد، می‌تواند از اداره اوقاف استعلام وقفی بودن ملک را دریافت کند یا با پرس‌وجو از اهالی و مشاورین املاکی که ملک در آن منطقه قرار دارد، از وقفی بودن ملک اطمینان حاصل کند.