در حقوق ایران، اموال به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: اموال منقول و غیرمنقول. اموال منقول به اموالی اطلاق میشود که انتقال آنها از یک محل به محل دیگر ممکن است، بدون اینکه به خود اموال یا محل آنها خسارتی وارد شود. خودروها و اتومبیلها از جمله موارد پرکاربرد اموال منقول هستند که افراد بهطور روزمره از آنها استفاده میکنند.
با توجه به اینکه کلیه مراجع رسمی کشور، شخصی را به عنوان مالک رسمی خودرو به رسمیت میشناسند که سند رسمی خودرو به نام او ثبت شده باشد، بسیاری از افراد، از جمله اتباع ساکن در کشور، در هنگام خرید و فروش خودرو، درصدد هستند تا حتماً سند رسمی خودرو را به نام خود منتقل کنند. این موضوع بهخصوص در شرایطی که محدودیتهای فراوانی در زمینه خرید و فروش اموال برای اتباع در کشور وجود دارد، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
آیا سند خودرو به نام اتباع صادر می شوددر حقوق جمهوری اسلامی ایران، اگرچه قانونی تحت عنوان “آییننامه چگونگی تملک اموال غیرمنقول توسط اتباع خارجی غیر مقیم در جمهوری اسلامی ایران” به تصویب رسیده که نحوه تملک اموال غیرمنقول توسط اتباع را تعیین کرده است، متأسفانه قانونی در زمینه تملک اموال منقول به تصویب نرسیده است.
این کمبود قانونی باعث شده است که دستگاهها و نهادهای اجرایی هر یک محدودیتهای خاص خود را برای مالکیت اتباع خارجی بر اموال منقول، از جمله خودرو، وضع کنند. در حال حاضر، با توجه به رویه عملی این نهادها و قانون جدید اتباع خارجی، باید گفت که اتباع خارجی دارای گذرنامه معتبر میتوانند اموال منقول نظیر خودرو را به راحتی و با مراجعه به مراجع ذیصلاح به نام خود منتقل کنند. اما اتباع دارای کارت آمایش و دیگر مدارک اقامتی از چنین حقی محروم هستند.
بنابراین، در پاسخ به این پرسش که آیا خودرو به نام اتباع ثبت میشود یا خیر، باید بین دو دسته از اتباع تفاوت قائل شد: اتباع دارای گذرنامه (پاسپورت) و اتباع دارای کارت آمایش. اتباعی که دارای گذرنامه معتبر هستند، میتوانند به راحتی برای ثبت سند خودرو به نام خود اقدام کنند، در حالی که این حق از سایر اتباع، مانند افرادی که دارای کارت آمایش هستند، سلب شده است.
خرید و فروش خودرو توسط اتباع خارجی
خرید و فروش خودرو برای اتباع و مهاجرین خارجی تنها در صورتی امکانپذیر است که شخص دارای گذرنامه معتبر یا همان پاسپورت اقامتی باشد.
بنابراین، آن دسته از اتباع و مهاجرین خارجی که در ایران با مدارک اقامتی دیگری نظیر کارت آمایش، برگه سرشماری، یا دفترچه اقامت معتبر صادره از نیروی انتظامی ساکن هستند، نمیتوانند در ایران اقدام به خرید و فروش خودرو نمایند.
مدارک لازم برای سند زدن خودرو به نام اتباع خارجیبه منظور ثبت سند خودرو به نام اتباع، متقاضی باید مدارک و اسناد خاصی را تهیه کرده و به مراجع ذیصلاح ارائه نماید. در این بخش، مدارک لازم برای ثبت سند خودرو به نام اتباع خارجی را معرفی میکنیم:
1. گذرنامه یا پاسپورت اقامتی معتبر
2. اصل گواهینامه رانندگی
3.کارت خودرو و بیمهنامه مربوط به آن
4. وکالتنامه فروش از صاحب خودرو
5.برگ سبز خودرو
6. برگه عدم خلافی خودرو یا مفاصا حساب تسویه آن
7.مفاصا حساب تسویه مالیات خودرو
8. گواهی معاینه فنی خودرو
9.کارت بانکی برای پرداخت هزینههای اداری
10. اجارهنامه یا مدرکی دال بر تأیید محل سکونت در ایران
11.تأییدیه ناجا برای تعویض پلاک
بدیهی است که مراجع ذیصلاح تنها در صورتی سند خودرو را به نام تبعه خارجی ثبت میکنند که وی تمامی مدارک و اسناد مورد نیاز را تهیه کرده باشد. در قسمت بعدی مقاله، مراحل و نحوه ثبت سند خودرو به نام اتباع خارجی ارائه خواهد شد.
مراحل و نحوه سند زدن خودرو به نام اتباع خارجی
مراحل و نحوه ثبت سند خودرو به نام اتباع خارجی به شرح زیر است: ابتدا، تبعه خارجی باید به مراکز پلیس مهاجرت و گذرنامه مراجعه کرده و تاییدیهای برای اجازه تعویض پلاک خودرو دریافت کند. معمولاً صدور این تاییدیه بین ده تا بیست روز کاری زمان میبرد.
سپس، متقاضی باید با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر پیشخوان دولت، وکالتنامه فروش خودرو را از مالک یا فروشنده خودرو دریافت کند. این وکالتنامه به منظور این است که تبعه بتواند بهجای مالک، فرآیند خرید یا فروش خودرو را انجام داده و امور قانونی را پیش ببرد.
پس از صدور تاییدیه، متقاضی باید بهصورت اینترنتی یا با مراجعه به کافینتها، برای اخذ نوبت اینترنتی تعویض پلاک اقدام کند. در ساعت و روز تعیینشده، وی باید در مراکز تعویض پلاک حضور پیدا کند ومدارک مورد نیاز را همراه داشته باشد تا مراحل مربوط به تعویض پلاک در این مراکز انجام شود.
با انجام فرآیند تعویض پلاک، مراحل ثبت سند خودرو به نام اتباع خارجی به پایان میرسد و از این پس، تبعه خارجی به عنوان مالک رسمی خودرو در مراجع شناخته خواهد شد