امروزه، با گسترش سایت‌های اینترنتی که خدمات مهمی را به‌صورت غیرحضوری ارائه می‌دهند، به‌ویژه در ایام کرونا که تعطیلی‌ها افزایش یافته است، بسیاری از افراد اقدام به خرید اینترنتی می‌کنند. با این حال، ممکن است میان طرفین معامله اختلافاتی پیش بیاید که در برخی موارد، خریداران با خطراتی مانند سرقت اینترنتی یا کلاهبرداری اینترنتی مواجه شوند.
یکی از روش‌های متداول در کلاهبرداری، دریافت بیعانه از مشتری است. در این روش، فروشنده قیمت جذابی را در سایت ارائه می‌دهد و خریدار برای حفظ فرصت، مقداری از مبلغ را به‌عنوان بیعانه به حساب فروشنده واریز می‌کند. سپس، فروشنده یا مجرم از دسترس خارج می‌شود و خریدار نه‌تنها پول خود را از دست می‌دهد، بلکه کالایی نیز دریافت نمی‌کند.
به همین دلیل، لازم است که شهروندان نکات امنیتی را در هنگام خرید از سایت‌های اینترنتی مدنظر قرار دهند و همچنین آگاه باشند که در صورت بروز مشکلات، می‌توانند اقدام به طرح شکایت از این سایت‌ها نمایند. این اقدام می‌تواند به جلوگیری از بروز اقدامات مجرمانه‌ای مانند فیشینگ برای دیگران کمک کند.
شکایت از سایت‌های اینترنتی
مهم‌ترین روش‌های شکایت از سایت‌های اینترنتی را می‌توان در سه محور زیر بررسی کرد:
شکایت از طریق سایت ای‌نماد: این وب‌سایت به کاربران امکان می‌دهد تا از اعتبار سایت‌های اینترنتی مطمئن شوند و در صورت بروز مشکل، شکایت خود را ثبت کنند.
شکایت از طریق پلیس فتا: این نهاد به‌طور خاص به جرایم اینترنتی رسیدگی می‌کند و کاربران می‌توانند شکایت‌های خود را درباره کلاهبرداری‌های اینترنتی به این پلیس گزارش دهند.
شکایت از طریق مراجع قضایی: در این حالت، اگر فردی بخواهد از یک سایت اینترنتی شکایت کند، می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کند و شکایت خود را ثبت کند.
مطالبه کالای خریداری‌شده
گاهی اوقات، شاکی صرفاً قصد شکایت از سایت اینترنتی را ندارد و تنها می‌خواهد کالایی که خریداری کرده است را دریافت کند یا پول خود را پس بگیرد. این موضوع به‌عنوان یک مسئله حقوقی تلقی می‌شود. در این موارد، شاکی می‌تواند به‌جای طرح شکایت در مراجع قضایی یا پلیس فتا، به دادگاه حقوقی مراجعه کند و دادخواست الزام به ایفای تعهد ارائه دهد. در این دادخواست، مدارک لازم از جمله فیش واریزی باید ضمیمه شود.
شکایت از سایت های اینترنتی از طریق سایت نماد
اولین روش برای شکایت از سایت‌های اینترنتی، ثبت شکایت در سامانه ای‌نماد به نشانی enamad.ir است. این سامانه به کاربران این امکان را می‌دهد که ابتدا از صحت نماد اعتماد الکترونیکی نمایش‌داده‌شده در وب‌سایت‌ها اطمینان حاصل کنند و سپس خرید امنی از این سایت‌ها انجام دهند. اطلاعات کامل‌تری در این زمینه در مقاله‌ای تحت عنوان «سامانه نماد اعتماد الکترونیکی enamad.ir» موجود است.
در این سامانه، کاربران می‌توانند نمادهای تعلیق‌شده و همچنین کسب‌وکارهای دارای نماد اعتماد الکترونیکی را مشاهده کنند. اگر شما از سایتی خرید کرده‌اید و کالای شما را تحویل نداده است، می‌توانید به‌راحتی از طریق این سامانه شکایت کنید. در ادامه، نحوه طرح شکایت از سایت‌های اینترنتی از طریق این سامانه را به‌صورت مختصر توضیح می‌دهیم.
مراحل ثبت شکایت در سامانه ای‌نماد
1. جستجوی سامانه ای‌نماد: در مرحله اول، عبارت “enamad.ir” را در نوار جستجوی مرورگر خود وارد کنید یا به زبان فارسی عبارت «ای نماد» را جستجو کنید و از نتایج، به اولین سایت با نشانی فوق بروید.
2. ورود به سامانه: پس از ورود به سامانه، صفحه‌ای مطابق تصویر زیر مشاهده خواهید کرد.
3. ثبت شکایت: برای ثبت شکایت از سایت‌های اینترنتی، از کادر سمت راست صفحه بر روی گزینه “شکایت از کسب‌وکار” کلیک نمایید.
شکایت از سایت های اینترنتی از طریق مراجع قضایی
یکی از مهم‌ترین روش‌های شکایت از سایت‌های اینترنتی، ثبت شکایت از طریق مراجع قضایی است. در این روش، مرجع قضایی به شکایت رسیدگی کرده و اقدام به صدور رأی می‌نماید. در این بخش، به بررسی نحوه شکایت از سایت‌های اینترنتی از طریق مراجع قضایی خواهیم پرداخت.
مراحل شکایت از سایت‌های اینترنتی
1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی: برای شکایت از سایت‌های اینترنتی، شاکی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و شکواییه‌ای در این خصوص ارائه دهد. محتوای شکواییه بستگی به نوع پرونده دارد؛ به‌عنوان مثال، موضوع سرقت اینترنتی با کلاهبرداری اینترنتی متفاوت است.
2. ضمیمه‌کردن مدارک: پس از تنظیم شکواییه، شاکی باید مدارکی که دال بر تخلف سایت هستند را به آن ضمیمه کند. این مدارک می‌توانند شامل رسیدهای پرداخت، مکاتبات و هرگونه شواهد دیگری باشند.
3. ارجاع به مرجع قضایی صالح: شکواییه به مرجع قضایی صالح ارجاع می‌شود. از آنجا که بسیاری از جرایم مرتبط با سایت‌های اینترنتی به‌عنوان جرایم رایانه‌ای شناخته می‌شوند، شکایت‌های مربوطه به دادسرای جرایم رایانه‌ای ارسال می‌گردند. بنابراین، دادگاه و دادسرای صالح برای رسیدگی به شکایات مرتبط با کلاهبرداری اینترنتی، دادگاه کیفری و دادسرای جرایم رایانه‌ای هستند.
4. رسیدگی مقدماتی در دادسرا: دادسرا به‌عنوان مرجع قضایی به شکایت رسیدگی کرده و در صورت نیاز، موضوع را به پلیس فتا ارجاع می‌دهد تا تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود و نتیجه را به دادسرا اعلام کند.
5. صدور رأی نهایی: اگر مقامات قضایی دادسرا ارتکاب جرمی را در خصوص سایت‌های اینترنتی محرز دانستند، پرونده به مرجع قضایی صالح (دادگاه کیفری) ارجاع می‌شود. قاضی دادگاه کیفری با توجه به محتویات شکایت و تحقیقات انجام‌شده، در صورت وقوع جرمی مانند کلاهبرداری اینترنتی، رأی نهایی صادر کرده و مجرم را به مجازات قانونی متناسب محکوم می‌نماید
