عقد بیع یا معامله خرید و فروش خودرو، یکی از رایج‌ترین معاملات از دیرباز تا کنون است که باعث انتقال مالکیت ماشین از فروشنده به خریدار می‌شود. از آنجا که این نوع قراردادها جزو عقود لازم محسوب می‌شوند، نمی‌توان آن را به‌صورت یک‌طرفه فسخ کرد. به همین دلیل، قانون‌گذار امکان شکایت در معاملات مربوط به خودرو را پیش‌بینی کرده است تا خریدار بتواند در مواردی مانند فسخ معامله یا اخذ خسارت از فروشنده اقدام کند.
یکی از مواردی که در خرید و فروش خودرو می‌تواند منجر به شکایت و در نتیجه فسخ معامله یا تعلق خسارت به خریدار شود، معیوب بودن خودروی فروخته‌شده است. در این شرایط، خریدار می‌تواند اقدام به ثبت شکایت درباره فروش خودروی معیوب کند. موفقیت این شکایت مستلزم آن است که شاکی از شرایط، مراحل و قواعد مربوط به شکایت از فروش خودروی معیوب آگاهی داشته باشد.
شرایط شکایت از فروش خودروی معیوبشرایط شکایت از فروش خودروی معیوب یکی از سوالات متداول افرادی است که در فرآیند معامله و انعقاد قرارداد خرید و فروش خودرو با معیوب بودن ماشین خریداری‌شده مواجه می‌شوند و قصد دارند از فروشنده شکایت کنند. در این بخش، شرایط لازم برای شکایت از فروش خودروی معیوب بر اساس قوانین مختلف، از جمله قانون مدنی، ذکر خواهد شد:
1. عدم توافق بر فسخ معامله: مشتری و فروشنده نتوانند با توافق یکدیگر اقدام به فسخ معامله خودرو به دلیل وجود عیب در آن نمایند.
2. معیوب بودن مبیع: خودروی فروخته‌شده (مبیع) باید معیوب باشد. (مستفاد از ماده ۴۲۲ قانون مدنی)
3. مخفی بودن عیب: عیب خودرو باید مخفی و در زمان عقد موجود باشد. (مستفاد از ماده ۴۲۳ قانون مدنی)
4. عدم علم مشتری به عیب: مشتری در زمان بیع باید از عیب خودرو آگاه نبوده باشد. (مستفاد از ماده ۴۲۴ قانون مدنی) لازم به ذکر است که عدم علم می‌تواند ناشی از این باشد که عیب واقعاً مستور و پنهان بوده یا اینکه عیب ظاهر و آشکار بوده، اما مشتری متوجه آن نشده است.
مدارک لازم برای شکایت از فروش خودروی معیوب
یکی از مهم‌ترین مراحل شکایت از فروش خودرو معیوب با هدف فسخ معامله، اخذ خسارت و…، تهیه مدارک لازم برای شکایت است. در این بخش از مقاله، مدارک ضروری برای شکایت از فروش خودروی معیوب ذکر شده‌اند تا خوانندگان محترم در صورت نیاز، با مطالعه این قسمت از مدارک لازم مطلع شوند. این مدارک عبارتند از:
1. متن دادخواست: دادخواست تنظیم‌شده برای شکایت از فروشنده خودرو معیوب که فایل ورد آن بر روی یک حافظه، مانند سی‌دی، ذخیره شده باشد.
2. مدارک اثبات معیوب بودن خودرو: از جمله مهم‌ترین این مدارک، نظر کارشناس دادگستری است.
3. مدارک مربوط به معامله خودرو: شامل قرارداد خرید و فروش و سایر مدارک مرتبط.
4. نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا: برای پیگیری وضعیت شکایت.
5. مدارک اثبات اقدام به فسخ معامله: در صورتی که هدف از شکایت، فسخ معامله به موجب حکم دادگاه باشد، مدارکی که نشان دهد خریدار به محض اطلاع از معیوب بودن خودرو، اقدامات لازم برای فسخ و برهم زدن معامله را انجام داده است، نیز مورد نیاز خواهد بود.
نحوه و مراحل شکایت از فروش خودروی معیوب
در این قسمت نحوه و مراحل شکایت از فروش خودروی معیوب جهت صدور حکم قانونی بررسی خواهد شد. مراحل شکایت از فروشنده خودرو معیوب به شرح زیر است:
تنظیم متن شکایت: در مرحله نخست، فرد باید اقدام به تنظیم متن شکایت از فروشنده خودرو معیوب کند. در این راستا، می‌تواند از وکیل یا نمونه متن‌های موجود در اینترنت کمک بگیرد و در نهایت، متن تنظیم‌شده را به‌صورت فایل ورد روی یک حافظه، مانند سی‌دی، رم، یا تلفن همراه ذخیره کند.
مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: در گام بعدی، متقاضی شکایت از فروشنده خودرو معیوب باید همراه با مدارک لازم و دادخواست تنظیمی به نزدیک‌ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و با تحویل مدارک و پرداخت هزینه‌های لازم، نظیر هزینه دادرسی و تعرفه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی، شکایت خود را ثبت و به مرجع صالح ارسال کند.
ایجاد حساب کاربری در سامانه ثنا: لازم به ذکر است که اگر فرد از حساب کاربری ثنا برخوردار نیست، باید با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا از طریق سایت adliran.ir در بخش احراز هویت برخط، این حساب را ایجاد کند تا از وقت رسیدگی و آرای صادره در خصوص پرونده شکایت از فروش خودرو معیوب مطلع گردد.
شکایت از کمپانی‌های تولید خودرو: خوانندگان محترم باید مد نظر داشته باشند که اگر اقدام به خرید خودرو صفر از کمپانی‌هایی نظیر ایران خودرو، کرمان موتور و… کرده‌اند، می‌توانند به سامانه ثبت شکایت کمپانی مربوطه مراجعه و شکایت خود را ثبت کنند. البته، در صورت عدم توجه به شکایت ثبت‌شده در سامانه مربوط به
کمپانی، این حق برای خریدار وجود دارد که از طریق مراحل مذکور در پاراگراف‌های قبل، اقدام به ثبت شکایت قضایی کند.
شکایت از فروشنده خودرو دوتیکه، رنگ دار و تصادفی
یکی از مواردی که به عنوان عیب خودرو تلقی می‌شود و به خریدار این امکان را می‌دهد تا به محض اطلاع از این عیوب، نسبت به شکایت از فروش خودرو معیوب اقدام کرده و در صورت لزوم، درخواست فسخ معامله یا مطالبه ارش و خسارت نماید، دوتیکه، رنگ‌دار و تصادفی بودن ماشین فروخته‌شده است.
از جمله شرایط شکایت از فروشنده خودرو دوتیکه، رنگ‌دار و تصادفی، این است که خریدار بتواند اثبات کند این عیوب در زمان انعقاد قرارداد وجود داشته‌اند و او در زمان معامله از این عیوب بی‌خبر بوده و متوجه آن نشده است. همچنین، به محض اطلاع از عیب، خریدار باید موضوع را به فروشنده اطلاع داده و در صورتی که فروشنده از پذیرش عیوب مذکور و به تبع آن، فسخ معامله یا پرداخت خسارت و ارش امتناع ورزد، خریدار حق شکایت دارد.
نحوه و مراحل شکایت از فروشنده خودروی دوتیکه، رنگ‌دار و تصادفی به این صورت است که خریدار یا نماینده قانونی او باید با در دست داشتن فایل ورد متن شکایت از فروشنده خودرو معیوب و سایر مدارک لازم، از جمله مدارک هویتی، نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا، مدارک مثبت عیب و… به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند. سپس با پرداخت هزینه‌های لازم، از مسئول مربوطه در دفاتر درخواست کند تا شکایت او را ثبت و به مرجع صالح ارسال کند.
حکم قانونی فروش خودرو معیوبکسانی که اقدام به فروش خودروی معیوب کرده‌اند و خریدار آن‌ها شکایت از فروش خودرو معیوب را ثبت کرده است، ممکن است این پرسش را مطرح کنند که حکم قانونی فروش خودرو معیوب چه خواهد بود. در پاسخ به این سوال باید گفت که حکم قانونی فروش خودرو معیوب می‌تواند بسته به شرایط، شامل ابطال یا فسخ معامله، محکومیت به پرداخت خسارت و یا ارش باشد.
به تفصیل:
طبق ماده ۴۳۴ قانون مدنی، اگر دادگاه مشخص کند که خودروی معیوب اصلاً ارزش و قیمت ندارد، حکم به بطلان قرارداد خودرو معیوب صادر کرده و ثمن معامله را به خریدار بازمی‌گرداند. در غیر این صورت، بسته به شرایط، ممکن است حکم به فسخ معامله یا پرداخت ارش صادر کند.
همچنین، طبق ماده ۴۲۹ قانون مدنی، اگر خودرو نزد مشتری تلف شده باشد یا مشتری خودرو را به دیگری منتقل کرده باشد، دادگاه حکم به فسخ معامله نخواهد داد و تنها اقدام به صدور حکم قانونی در خصوص پرداخت ارش خواهد کرد. این موضوع همچنین در مواردی که “تغییری در مبیع ایجاد شود، اعم از اینکه تغییر به فعل مشتری باشد یا نه” نیز صادق است.
