ماهیت جرم کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
چنانچه فردی برای بردن متقلبانه مال غیر، از بستر رایانه و اینترنت استفاده نماید، اصطلاحاً کلاهبرداری اینترنتی رخ داده است. در این نوع از کلاهبرداری مجرم و قربانی با هم ملاقات نمی‌کنند و قربانی هیچ اطلاعی از هویت کلاهبردار ندارد. معمولاً کلاهبردار اینترنتی خود را فردی موجه و قابل اعتماد نشان می‌دهد و وعده‌های وسوسه انگیزی چون کسب پول فراوان بدون زحمت، موفقیت‌های شغلی وغیره را مطرح می‌کند.
در کلاهبرداری رایانه ای ارتباط مستقیم بین مجرم و بزه دیده وجود ندارد و جرم ارتکابی از طریق رایانه انجام می گیرد . مجازات جرم کلاهبرداری اینترنتی یک تا سه سال حبس ، رد مال به صاحب آن و جزای نقدی معادل مال ماخوذه است.
موارد و مصادیق جرم کلاهبرداری اینترنتی
در مواد 13 قانون جرائم رایانه ای مصوب 1388 و ماده 67 قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 قانون گذار به مبحث کلاهبرداری اینترنتی پرداخته است . در این ماده های قانونی موارد و مصادیق کلاهبرداری رایانه ای نام برده شده که به شرح زیر هستند :
ماده 13 قانون جرائم رایانه ای مصوب 1388 برابر با ماده 741 قانون تعزیرات می گوید : “هر کس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل محو ، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد .”
ماده 67 قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 هم می گوید: ” هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی با سوء استفاده و یا استفاده غیر مجاز از داده پیام ها ، برنامه ها و سیستم های رایانه ای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود ، محو ، توقف داده پیام ، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم های پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل ماخوذه محکوم می شود .”
همانطور که ملاحظه می کنید قانون گذار رفتارهایی که به وسیله آن ها جرم کلاهبرداری اینترنتی محقق می شود را مثال زده است که به تفکیک از قرار زیر هستند :
ورود :
منظور از ورود ، وارد کردن اطلاعات در رایانه برای پردازش است . به طور مثال وارد کردن اطلاعات به سیستم رایانه ای بانک و موسسات مالی و اعتباری و واریز یا انتقال وجه به حساب خود و دیگری .
محو :
منظور از محو ، از بین بردن و حذف کردن داده ها و اطلاعات است . به طور مثال کسی با دسترسی به اطلاعات بانکی اسناد بدهکاری خود را در بانک از بین ببرد .
ایجاد :
منظور از ایجاد ، به وجود آوردن اطلاعاتی است که وجود نداشته اند . به طور مثال کسی اطلاعات خود را به طور غیر مجاز وارد سامانه طرح ترافیک می کند .
متوقف کردن :
منظور از متوقف کردن ، ایجاد وقفه و قطع جریان دسترسی به اطلاعات است . به طور مثال کسی در زمان انتقال وجه با قطع جریان دسترسی و ایجاد وقفه در زمانی که پول در حال واریز به حساب دیگری است پول را وارد حساب خود کند .
مختل کردن سامانه :
منظور از مختل کردن سامانه ایجاد اختلال غیر مجاز در کار سیستم رایانه ای و کسب منفعت برای خود در فاصله زمانی که اختلال صورت گرفته است .
مواردی که بالا به آن ها اشاره شد همه از مصادیق ارتکاب کلاهبرداری اینترنتی هستند . در صورتی که رفتار مجرمانه ای با هر کدام از مصادیق مذکور مطابقت داشته باشد جرم کلاهبرداری رایانه ای واقع شده است .
موسسه حقوقی داوری دادگران عدالتخواه امید
موسسه حقوقی و داوری دادگران عدالتخواه امید با مدیریت جناب آقای رضا دانش وکیل پایه یک دادگستری، مفتخر است با بهره گیری از کادری مجرب از وکلای متخصص در تمامی امور حقوقی و کیفری؛ آماده ارائه هرگونه خدمات وکالتی و مشاوره ای برای اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از شرکتهای خصوصی و دولتی در تمامی مراجع قضایی و دادگستری می باشد.
مجازات و دادگاه صالح برای رسیدگی
مطابق با ماده 67 قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 مجازات جرم کلاهبرداری رایانه ای یک تا سه سال حبس و رد مال به صاحب آن و پرداخت جزا نقدی معادل مال ماخوذه می باشد . بنابراین مجازات این جرم شامل حبس ، رد مال و پرداخت جزای نقدی می باشد .
و در مورد دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم کلاهبرداری اینترنتی هم باید گفت که با لحاظ رای وحدت رویه شماره ۷۲۹ مورخ ۱/۱۲/۱۳۹۱ هرگاه تهیه مقدمات و نتیجه حاصل از آن ، در حوزه های قضایی مختلف صورت گرفته باشد دادگاهی که بانک افتتاح کننده حساب زیان دیده از بزه که پول به طور متقلبانه از آن برداشت شده در حوزه آن قرار دارد صالح به رسیدگی است .
موسسه حقوقی داوری دادگران عدالتخواه امید در اهواز با کادر فنی و متخصص خود از وکلای صاحب نظر در حوزه دفاع از پرونده هایی با موضوع کلاهبرداری اینترنتی بیان می دارد که، در دنیای امروزی ارزهای دیجیتال از نوآوری، به فناوری های تریلیون دلاری با پتانسیل تغییر سیستم مالی جهانی در سال های آینده تبدیل شده اند.
امروزه بیت کوین و سایر رمز ارز ها، تبدیل به یکی از پرطرفدار ترین سرمایه گذاری های جهان شده و تجارتی بی همتا را به وجود آورده اند. از همین روی، هر چه توجه تعداد بیشتری از سرمایه گذاران جهان، به سمت بازارهای پرسود ارزهای دیجیتال معطوف می شود، توجه کلاهبرداران بیشتری نیز به این عرصه جلب می شود. با توجه به افزایش تصاعدی کلاهبرداری های گزارش شده در حوزه کریپتوکارنسی، آگاهی از انواع رایج کلاهبرداری ها و انواع کارهایی که می توانید برای محافظت از خود در برابر فریب خوردن انجام دهید، مهم تر از همیشه است. به همین دلیل در ادامه این مقاله انواع روش ها و راه پیشگیری از کلاهبرداری در ارز دیجیتال، را شرح داده ایم.
راه‌های مقابله با کلاهبرداری اینترنتی
امروزه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به محبوب‌ترین ابزارهای کلاهبرداران اینترنتی تبدیل شده‌اند. معمولا در سازمان‌ها و شرکتهای بزرگ بخشی به‌نام فناوری اطلاعات وجود دارد که از چنین جرایمی پیشگیری می‌کند، اما شرکتهای کوچک و استارتاپ‌ها این‌طور نیستند. در نتیجه هم افراد عادی و هم صاحبان کسب‌وکارهای کوچک باید به روش‌های پیشگیری و مقابله با این جرایم آگاه باشند. در ادامه، مهم‌ترین روش‌های مقابله با جرم کلاهبرداری اینترنتی را با هم مرور می‌کنیم.
1) از اطلاعات شخصی محافظت کنید
هکرها و کلاهبرداران اینترنتی می‌توانند با استفاده از حساب‌های کاربری شبکه‌های اجتماعی به رمز عبورتان دست پیدا کنند. آنها از اطلاعات شخصی که در این شبکه‌ها منتشر کرده‌اید برای پاسخ به سؤالات امنیتی بازیابی رمز عبور استفاده می‌کنند. بنابراین هم تنظیمات حریم خصوصی‌تان را بررسی کنید و هم اینکه از نوشتن مواردی مثل تاریخ تولد، آدرس یا نام فرزندانتان در شبکه‌های اجتماعی خودداری کنید. همچنین اجازه ندهید کسانی که نمی‌شناسید صفحه‌های شخصی‌تان را دنبال کنند.
علاوه بر این، همیشه به نظام‌نامه حریم خصوصی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی دقت کنید. در این بخش مشخص شده است که چگونه از اطلاعات شخصی محافظت می‌شود. اگر در این بخش گفته شده بود که اطلاعات شخصی در اختیار سایر شرکت‌ها قرار می‌گیرد، بهتر است اطلاعات‌تان را در آن سایت یا شبکه وارد نکنید.
2) داده‌های مالی را جدا کنید
این روش برای همه، به‌ویژه صاحبان کسب‌وکارها، کاربرد دارد. همیشه برای انجام فعالیت‌های بانکی از یک رایانه استفاده کنید. افراد عادی بهتر است فعالیت‌های مالی را فقط از طریق رایانه‌های شخصی انجام بدهند. همیشه از تمام اطلاعات حساس نسخه پشتیبان یا بک‌آپ تهیه کنید.
3) به پیام‌های ناشناس توجه نکنید
هیچ بانکی برای مشتریانش ایمیل یا پیامک درخواست اطلاعات نمی‌فرستد. بنابراین در صورتی که ایمیل یا پیامکی به‌نام یک بانک دریافت کردید و از شما خواسته شد اطلاعات شخصی مثل شماره‌حسابتان را بفرستید، شک نکنید که پای هکرها در میان است. بانک‌ها اطلاعات مشتریانشان را از این طریق تأیید نمی‌کنند.
علاوه بر این، بعضی از کلاهبرداران با نام کسب‌وکار یا فروشگاهی آنلاین برای افراد ایمیل یا پیامک می‌فرستند و از آنها می‌خواهند اطلاعات حساس مثل رمز عبورشان را بفرستند. اگر چنین پیامک یا ایمیلی دریافت کردید، حتما به بانک یا کسب‌وکار مدنظر اطلاع بدهید.
4) رمز عبور قوی تعیین کنید
رمز عبور یکی از مهم‌ترین ابزار حفاظت از اطلاعات شخصی است. سعی کنید رمزهای ایمن انتخاب کنید. بهترین رمزها حداقل ۸ کاراکتر دارند و ترکیبی از اعداد، حروف و کاراکترهای خاص‌اند. همچنین رمز عبورتان را برای هیچ‌کس نفرستید. برای محافظت بیشتر از حساب‌های کاربری بهتر است رمزهای عبورتان را مرتب تغییر بدهید.
5) مراقب فیشینگ باشید
مراقب ایمیل‌ها یا پیامک‌های جعلی باشید. در این ایمیل‌ها یا پیامک‌ها از شما خواسته می‌شود روی لینک‌های آلوده به ویروس کلیک کنید تا اطلاعات حساب یا اطلاعات کاربری‌تان را تغییر بدهید یا بدافزارهایی را نصب کنید. کلاهبرداران از این روش برای دسترسی به اطلاعات شخصی استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، هنگام خرید از فروشگاه‌های آنلاین دقت کنید که وارد وب‌سایت جعلی نشده باشید. آدرس وب‌سایت‌های امن با https شروع می‌شود و یک علامت قفل کوچک هم در کنار آن قرار دارد.
6) از سیستم های رایانه‌ایتان محافظت کنید
با توجه به افزایش حملات سایبری، بهتر است با نصب نرم‌افزارهای آنتی‌ویروسِ مطمئن از رایانه و اطلاعات شخصی‌تان محافظت کنید. معمولا در این نرم‌افزارها ابزارهایی برای مقابله با هرزنامه‌ها و ویروس‌های مخرب وجود دارند. سعی کنید این نرم‌افزارها و سیستم عامل رایانه‌تان را به‌روز نگه دارید تا از کلاهبرداری اینترنتی در امان بمانید.
برای مشاوره تخصصی در حوزه ی کیفری و با موضوع کلاهبرداری میتواند با وکلای متخصص موسسه ی ما در تماس باشید
