ممکن است زن و شوهر دیگر امکان یا تمایل به ادامه زندگی مشترک نداشته باشند و بخواهند با طلاق به این فصل از زندگی خود پایان دهند. برای این کار، آن‌ها باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و پس از آن، دادگاه علل اختلاف آن‌ها را بررسی کرده و با توجه به آن، حکم مناسب را صادر کند.
در زمان بارداری، ممکن است شرایطی پیش بیاید که زن و شوهر قادر به زندگی با یکدیگر نباشند و بخواهند طلاق بگیرند. نظام حقوق خانواده ایران، با توجه به فقه اسلامی، در مواردی مانند نفقه و حضانت فرزندان در طلاق زن باردار احکام خاصی را در نظر گرفته است که لازم است در موارد طلاق زن حامله مدنظر قرار گیرد.
آیا زن حامله را می توان طلاق داد؟
طلاق یک عمل حقوقی یک‌طرفه است که معمولاً از سوی مرد انجام می‌شود و به پایان ازدواج و انحلال عقد نکاح بین زن و شوهر می‌انجامد. در مورد طلاق زن باردار، مانع شرعی یا قانونی وجود ندارد و هر دو طرف، یا به‌طور توافقی، می‌توانند در این شرایط به دادگاه مراجعه کنند و حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش دریافت نمایند.
در احکام مربوط به طلاق، شرایط جدایی از همسر باردار تفاوتی با طلاق در سایر زمان‌ها ندارد. تنها تفاوت در مدت زمان عده است؛ به این معنی که اگر زن بخواهد دوباره ازدواج کند، باید مدتی از طلاق او بگذرد و این مدت در صورت بارداری با زمانی که باردار نیست، متفاوت است.
درخواست طلاق از طرف زن باردار
در نظام حقوقی ایران، حق طلاق معمولاً با مرد است، اما در شرایط خاص، زن نیز می‌تواند درخواست طلاق کند. شرایطی که این امکان را فراهم می‌آورد شامل داشتن وکالت در طلاق، عدم پرداخت نفقه از سوی شوهر، عسر و حرج زوجه، و غیبت شوهر به مدت بیش از چهار سال است. در صورتی که زن بتواند این مسائل را به دادگاه اثبات کند، می‌تواند حکم طلاق را دریافت کند.
تفاوتی در درخواست طلاق زن باردار و غیر باردار وجود ندارد و اگر شرایط ذکر شده محقق شود، زن می‌تواند به دادگاه درخواست طلاق دهد.
طلاق توافقی در دوران بارداری
زوجین می‌توانند به دلایل مختلف به‌صورت توافقی از یکدیگر جدا شوند. این توافق‌ها ممکن است در زمینه‌های مهریه، حضانت و نفقه باشد. در این حالت، آن‌ها می‌توانند به دادگاه برای دریافت گواهی عدم سازش مراجعه کنند و دادگاه این توافق را تأیید و محترم می‌شمارد. در تنظیم دادخواست طلاق توافقی، تفاوتی میان شرایط طلاق زن باردار و غیر باردار وجود ندارد، اما در صورت بارداری زن، زوجین باید در مورد هزینه‌های زایمان، نفقه زن و حضانت فرزند به توافق برسند.
طلاق از طرف شوهر در زمان بارداری زن
طبق قانون ایران، مرد می‌تواند هر زمان که اراده کند، درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش و طلاق را از دادگاه داشته باشد، حتی اگر زن مخالف باشد. همان‌طور که اشاره شد، تفاوتی میان احکام طلاق در زمان بارداری و غیر بارداری وجود ندارد و مرد می‌تواند با پرداخت حقوق مالی زن باردار، او را طلاق دهد.
شرایط طلاق زن حامله چیست؟
روند رسیدگی به طلاق با ارائه دادخواست طلاق توافقی یا درخواست طلاق از طرف مرد آغاز می‌شود. این درخواست به دادگاه خانواده ارائه می‌شود و ممکن است شامل صدور گواهی عدم امکان سازش از طرف یکی از زوجین یا هر دو باشد. پس از دریافت درخواست، دادگاه وضعیت زوجین را بررسی کرده و آن‌ها را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع می‌دهد تا به سازش دعوت شوند.
در صورتی که پس از مشاوره، زن و شوهر از تصمیم خود منصرف نشوند، دادگاه در این مورد تصمیم‌گیری خواهد کرد. طلاق زن باردار نیز از این پروسه مستثنی نیست و همان مراحل را طی می‌کند.
تنها تفاوت در شرایط جدایی از همسر باردار این است که در صورت درخواست طلاق توافقی، زوجین باید در مورد حضانت فرزند، هزینه‌های زایمان و نفقه زن تصمیم‌گیری و تعیین تکلیف کنند.
طلاق زن حامله کدام نوع طلاق است؟
طلاق به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: بائن و رجعی. طبق ماده 1143 قانون مدنی، طلاق بر اساس امکان بازگشت به زندگی مشترک به این دو نوع طبقه‌بندی می‌شود. در طلاق بائن، شوهر حق رجوع ندارد، در حالی که در طلاق رجعی، او می‌تواند در طول مدت عده به زن رجوع کند و بدون نیاز به ازدواج دوباره، زندگی مشترک را از سر بگیرد.
طلاق بائن موجب پایان کامل رابطه زوجیت می‌شود و دیگر نمی‌توان با عمل رجوع، که شامل هر نوع کلام یا رفتار باشد، به زندگی مشترک بازگشت. مصادیق طلاق بائن در ماده 1145 قانون مدنی به طور خاص ذکر شده و شامل موارد زیر است:
1. طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود
2. طلاق زن یائسه
3. طلاق خلع و مبارات، به شرطی که زن به عوض رجوع نکرده باشد
4. سومین طلاق بعد از سه وصلت متوالی، خواه این وصلت نتیجه رجوع باشد یا نکاح جدید
با توجه به موارد فوق، طلاق بائن شامل طلاق زن حامله نمی‌شود. بیشتر طلاق‌ها از نوع رجعی هستند و در صورت پشیمانی، زوجین می‌توانند به زندگی مشترک بازگردند. اما اگر زن وکالت در طلاق نداشته باشد و از دادگاه درخواست طلاق کند، طلاق حاصل، بائن خواهد بود.
در مورد زن باردار، طلاق او به طور کلی از نوع رجعی است. اما اگر زن بدون داشتن حق طلاق درخواست طلاق کند و دادگاه حکم به طلاق بدهد، طلاق او بائن خواهد بود.
عده طلاق زن حامله
عده، مهلتی است که زن پس از طلاق باید صبر کند تا بتواند دوباره ازدواج کند. طبق قانون مدنی، “عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی‌تواند شوهر دیگر اختیار کند.” فلسفه وجود عده این است که اگر زن بلافاصله پس از طلاق ازدواج کند و سپس حامله شود، در نسب و پدر فرزند شبهه ایجاد می‌شود. عده زن باردار تا زمان به دنیا آمدن فرزند او طول می‌کشد و پس از زایمان، مانعی برای ازدواج مجدد وجود ندارد.
نفقه زن حامله بعد از طلاق
نفقه به نیازهای متعارف زن برای زندگی، از جمله خوراک، مسکن و پوشاک اشاره دارد و بر عهده شوهر است. با قطع رابطه زوجیت و پس از طلاق، وظیفه پرداخت نفقه از دوش مرد برداشته می‌شود. اما نفقه زن باردار حتی پس از پایان ازدواج تا زمان زایمان بر عهده مرد است و پس از وضع حمل، پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر او خواهد بود.
حضانت فرزند بعد از طلاق زن حامله
حضانت فرزند تا هفت سالگی با مادر است، مگر اینکه توافق دیگری بین والدین وجود داشته باشد یا مادر حضانت را نپذیرد یا شرایطی برای سلب حضانت از او وجود داشته باشد. پس از هفت سالگی، حضانت فرزندان تا بلوغ شرعی (دختران در 9 سالگی و پسران در 15 سالگی) با پدر خواهد بود و پس از بلوغ، انتخاب اینکه با کدام والد زندگی کنند بر عهده فرزند خواهد بود.
