عدم سازش میان زوجین و بروز اختلافات خانوادگی ممکن است در بسیاری از موارد از طریق راهکارهایی مانند مراجعه به مشاوران خانوادگی برطرف شود. با این حال، در برخی موارد، زن و شوهر یا هر دو تصمیم می‌گیرند که به دادگاه مراجعه کرده و اختلافات خود را از طریق قانون حل و فصل کنند یا اقدام به طرح دعوای طلاق کنند و از یکدیگر جدا شوند.
اگرچه بسیاری از افراد از حقوق قانونی خود آگاهی دارند، ممکن است برخی دیگر از جزئیات مربوط به مراجعه به دادگاه و مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه‌ها آگاه نباشند. این افراد ممکن است سؤال کنند که برای طلاق کجا باید مراجعه کنند و چه مراحلی را باید طی کنند. پاسخ به این سؤال اهمیت دارد، زیرا در گذشته، افراد برای طرح دعوای طلاق به‌طور مستقیم به دادگاه مراجعه می‌کردند، اما اکنون این رویه تغییر کرده است.
برای طلاق کجا باید رفت
یکی از مهم‌ترین روش‌های انحلال عقد نکاح، طلاق است که به معنای جدایی زن و شوهر می‌باشد. بر اساس قانون مدنی، طلاق می‌تواند به روش‌های مختلفی صورت بگیرد، از جمله طلاق از طرف زن، طلاق از طرف مرد و طلاق توافقی. هر یک از این انواع طلاق، احکام و شرایط خاص خود را دارند و مراحل و نحوه رسیدگی به آن‌ها نیز متفاوت است.
مهم‌ترین نکته در خصوص دعوی طلاق این است که زوجین برای اینکه بتوانند به‌طور قانونی از یکدیگر جدا شوند و اقدام به ثبت طلاق کنند، ابتدا باید حکم یا اجازه قانونی از دادگاه کسب کنند. در گذشته، برخی آقایان بدون مراجعه به دادگاه، در دفترخانه اقدام به طلاق دادن همسر خود می‌کردند، اما این رویه اکنون برچیده شده است.
امروزه حتی در شهرها و روستاهای کوچک نیز برای طلاق، ابتدا باید در دادگاه اقامه دعوای طلاق کرد و پس از دریافت حکم طلاق از دادگاه، به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه نمود. در غیر این صورت، ممکن است مرد مشمول مجازات عدم ثبت طلاق شود.
برای طلاق کجا باید رفت و مرجع رسیدگی به طلاق کجاست؟
برای اقامه دعوی در دادگاه‌ها، اعم از دعوای طلاق یا سایر دعاوی، ابتدا باید اقدام به تنظیم دادخواست کرد. برای تنظیم دادخواست طلاق، متقاضی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق را طرح کند و مستندات و مدارک لازم را به آن ضمیمه نماید. این موضوع در مقاله مربوط به دادخواست طلاق توافقی بررسی شده است.
در گذشته، افرادی که قصد داشتند از طریق دادگاه اقدام به طلاق کنند، به‌طور مستقیم به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست خود را به‌صورت حضوری ارائه می‌کردند. اما اکنون با الکترونیکی شدن فرآیند طرح و رسیدگی به دعاوی، ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی انجام می‌شود و پس از ثبت دادخواست، آن به دادگاه طلاق ارجاع می‌شود.
بنابراین، در پاسخ به این سوال که برای طلاق باید کجا رفت، باید گفت که اولین مرحله طلاق گرفتن، ثبت دادخواست طلاق است. این کار می‌تواند با استفاده از مشاوره حقوقی یا وکیل طلاق انجام گیرد یا خود فرد با مراجعه به دفتر خدمات قضایی، دادخواست خود را ثبت کند. پس از آن، بر اساس ابلاغیه‌هایی که برای فرد ارسال می‌شود، شعبه رسیدگی‌کننده به دعوای طلاق، روز و ساعت دادگاه را به اطلاع وی خواهد رساند. فرد می‌تواند به‌صورت حضوری یا از طریق وکیل خود در مراحل رسیدگی به دعوای طلاق حضور یابد.
نکته مهم دیگر این است که تمامی انواع طلاق، جزو دعاوی خانوادگی محسوب می‌شوند. به همین دلیل، دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوای طلاق، دادگاه خانواده است که صلاحیت رسیدگی به سایر دعاوی خانوادگی مانند نفقه، مهریه و اجرت‌المثل را نیز دارد.
مراحل دعوای طلاق
اولین مرحله در فرآیند دعوای طلاق، ثبت‌نام زوجین در سامانه‌ای به نام سامانه تصمیم طلاق به نشانی zaman.behzisti.net است. پس از انجام ثبت‌نام در این سامانه، زوجین باید نوبت مشاوره دریافت کرده و در جلسات مربوط به مشاوره طلاق شرکت کنند. در صورتی که در خلال دریافت مشاوره طلاق، زن و شوهر به سازش برسند، به‌طور کلی طرح دعوی طلاق منتفی شده و نیازی به مراجعه به دادگاه نخواهد بود.
اگر این سازش حاصل نشود، مرحله دوم درخواست یا دعوای طلاق، ثبت دادخواست طلاق از طریق دفتر خدمات قضایی است. پس از ثبت دادخواست طلاق، دفتر خدمات قضایی آن را به شعبه دادگاه خانواده ارجاع می‌دهد. دادگاه خانواده در این مرحله مدت زمانی را برای رسیدگی به دعوای طلاق تعیین می‌کند که این مدت می‌تواند بسته به شلوغی یا خلوتی شعبه دادگاه، از چند روز تا چند هفته متغیر باشد. همچنین اگر دادخواست طلاق ابتدا در دفاتر خدمات قضایی ثبت شده باشد، قاضی ممکن است زوجین را به مرحله مشاوره طلاق ارجاع دهد.
مرحله بعدی، رسیدگی به دعوای طلاق توسط قاضی دادگاه خانواده است. در این مرحله، مرد می‌تواند حتی بدون داشتن دلیل موجه، پس از پرداخت حق و حقوق قانونی همسر خود، اقدام به طی مراحل طلاق از طرف مرد کند. از طرف دیگر، خانم‌ها نیز در صورتی که دلایل موجهی برای طلاق داشته باشند، می‌توانند مراحل طلاق از طرف زن را انجام داده و با استناد به دلایل قانونی از شوهر خود جدا شوند. در موارد طلاق توافقی، قاضی به توافقنامه طلاق میان زوجین رسیدگی کرده و حکم لازم را صادر می‌کند.
پس از پایان مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه خانواده، دادگاه حکم یا رأی صادر کرده و اجازه طلاق را به‌صورت حکم طلاق یا گواهی عدم سازش صادر می‌کند. اما این پایان مراحل طلاق نیست؛ بلکه این حکم یا اجازه دادگاه باید به دفاتر طلاق برده شود تا ثبت طلاق به‌طور قانونی انجام گیرد. در غیر این صورت، پس از گذشت مهلت اعتبار حکم یا گواهی عدم سازش، زوجین باید مجدداً مراحل طلاق را طی کنند
