اسلحه‌کشی به معنای دست بردن به سلاح و نشانه‌گیری به سمت شخص دیگری است. اگر به‌کارگیری سلاح با هدف ارعاب عمومی و سلب امنیت مردم باشد، این جرم به عنوان محاربه شناخته می‌شود و مطابق با ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی، مجرم به یکی از مجازات‌های اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ یا نفی بلد محکوم می‌شود.
با این حال، هر اسلحه‌کشی نمی‌تواند به عنوان جرم محاربه تلقی شود.
تحقق بزه محاربه منوط به این است که مرتکب علاوه بر کشیدن سلاح، قصد مقابله با نظام نیز داشته باشد. بنابراین، اگر مرتکب با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند نفر اسلحه بکشد و عمل وی جنبه عمومی نداشته باشد یا امنیت عمومی را سلب نکند، مطابق با ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.
رسیدگی به این جرم در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ است، مگر اینکه جرم از مصادیق محاربه باشد که در این صورت رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه انقلاب خواهد بود.
مجازات استفاده از سلاح سرد و گرم
سلاح‌ها به دو دسته کلی سلاح سرد و سلاح گرم تقسیم می‌شوند و قانون‌گذار مجازات خاصی برای استفاده از آن‌ها در نظر گرفته است.
ممکن است برای برخی افراد این سوال مطرح شود که مجازات استفاده از سلاح سرد و گرم چیست.
در پاسخ به این سوال، توضیحات زیر ارائه می‌شود:
طبق ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی، هر کس به وسیله چاقو یا هر نوع سلاح دیگر اقدام به تظاهر به قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت برای دیگران، اخاذی، تهدید یا گلاویز شدن قرار دهد
—در صورتی که از مصادیق محارب نباشد
—به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد. در این ماده، منظور از سلاح، سلاح واقعی اعم از سرد و گرم است و شامل مواردی مانند چوب، چماق و سلاح‌های اسباب بازی نمی‌شود.
این جرم در زمره جرائم مطلق قرار دارد و برای تحقق آن نیازی به سلب امنیت عمومی یا ایجاد هراس در دیگران نیست.
همچنین، اگر شخصی در منازعه دسته‌جمعی از سلاح سرد یا گرم استفاده کند، مجازات آن بر اساس ماده ۶۱۵ قانون تعزیرات تعیین می‌شود. این ماده بیان می‌کند:
– اگر نزاع منتهی به قتل شود، مجازات حبس از یک تا سه سال خواهد بود.
– اگر نزاع منجر به نقص عضو شود، مجازات حبس از شش ماه تا سه سال خواهد بود.
– اگر نزاع به ضرب و جرح منتهی شود، مجازات حبس از سه ماه تا یک سال خواهد بود.
در خصوص جرم منازعه دسته‌جمعی، باید توجه داشت که درگیری میان افراد باید جنبه فیزیکی یا جسمانی داشته باشد
—خواه با مشت و لگد و خواه با جسم خارجی نظیر چاقو، تفنگ یا شمشیر. رفتارهایی مانند توهین و فحاشی گروهی به گروه دیگر نمی‌توانند به عنوان جرم منازعه دسته‌جمعی تلقی شوند.
مجازات استفاده از سلاح گرم شکاری
استفاده از سلاح می‌تواند نظم و امنیت جامعه را به خطر بیندازد؛ به همین دلیل قانون‌گذار مجازات‌های سنگینی برای این جرم تعیین کرده است.
در این بخش، توضیحاتی درباره مجازات استفاده از سلاح گرم شکاری ارائه می‌شود:
طبق بند الف ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی قانون مجازات حمل و نگهداری اسلحه گرم و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز مصوب ۱۳۹۰، سلاح گرم به سلاحی اطلاق می‌شود که از نیروی گاز باروت (نیروی حاصل از احتراق) استفاده می‌کند یا به صورت دستی مسلح می‌شود و توانایی شلیک یک یا چند گلوله به صورت تکی یا رگباری را دارد.
یکی از انواع سلاح‌های گرم، سلاح شکاری است که اصولاً حمل و استفاده از آن جرم محسوب می‌شود، مگر اینکه شخص برای دریافت مجوز مربوطه اقدام کرده باشد.
بنابراین، اگر فردی مجوز قانونی برای استفاده از سلاح شکاری نداشته باشد، نگهداری و استفاده از آن خلاف قانون است و مطابق با ماده ۶ قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات، مجازات آن حبس از ۹۱ روز تا شش ماه یا جزای نقدی از ده میلیون تا بیست و یک میلیون ریال خواهد بود.
اگر سلاح شکاری به منظور قدرت‌نمایی استفاده شود، مجازات آن بر اساس ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی تعیین می‌شود.
این ماده بیان می‌کند: «هر کس به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت برای دیگران، اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
نکته دیگر این است که اگر کسی با سلاح شکاری به دیگری شلیک کند و آن شخص بمیرد یا مصدوم شود، طبق ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی، مجرم به قصاص یا دیه محکوم می‌شود و در این صورت، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری ۱ خواهد بود.
حکم قانونی تیراندازی با اسلحه در دعوا
ابتدا باید گفت که حکم افرادی که در دعوا با سلاح تیراندازی می‌کنند، محاربه است.
طبق ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی، «محاربه عبارت است از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن‌ها به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد، و نیز اگر کسی به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود.»
بنابراین، برای تحقق جرم محاربه، لازم است که استفاده متهم از سلاح به قصد ترساندن مردم باشد.
اگر این قصد از عمل وی استنباط نشود، نمی‌توان او را به محاربه محکوم کرد.
به عبارت دیگر، اگر شخصی در دعوا تیراندازی کند، باید قصد او برای ایجاد رعب و وحشت و برهم زدن امنیت احراز شود تا بتوان او را به عنوان محارب مجازات کرد.
در صورتی که فرد به عنوان محارب شناخته شود، بر اساس ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی، مجرم به یکی از مجازات‌های اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ یا نفی بلد محکوم خواهد شد.
